ಹೊಸತನ ತಂದಿದೆ 'ಸಂಕಥನ'

ಇದು ಕಥೆ, ಕವನ, ವಿಚಾರ, ವಿಮರ್ಶೆಗಳ ಸಮ್ಮಿಲನ. ಯಾವುದೇ ವೈಚಾರಿಕತೆಯ ಚೌಕಟ್ಟಿಗೆ ಒಳಗಾಗದೇ, ವೈವಿಧ್ಯತೆಯನ್ನು, ಹೊಸ ಬರಹಗಾರರ ಮೂಲಕ ಪರಿಚಯಿಸುವ ಯತ್ನ ಹೊಸದಾಗಿ ಆರಂಭವಾಗಿರುವ 'ಸಂಕಥನ' ಸಂಚಿಕೆಯದ್ದು.

ಇದು ತ್ರೈಮಾಸಿಕ. ನನ್ನ ಕೈಯಲ್ಲಿರುವುದು ಮೊದಲ ಸಂಚಿಕೆ. ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಗುಣ ಮಟ್ಟದ ಮುದ್ರಣ, ಚಚ್ಚೌಕ ಆಕೃತಿಯ ಪುಸ್ತಕ. ಒಳಗಿನ ಪುಟಗಳು ನಯನ ಮನೋಹರ. ಬಾಹ್ಯ ಆಕರ್ಷಣೆಯ ಜೊತೆಗೆ ಸಾಹಿತ್ಯ ಲೋಕದ ನಂಟನ್ನು ಗಟ್ಟಿಗೊಳಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಇದರಲ್ಲಿನ ಬರಹಗಳದ್ದು. ಕಥೆಗಳು ಅಷ್ಟಾಗಿ ಮನ ಕಲುಕದಿದ್ದರೂ, ಕವಿತೆಗಳು ಮಾತ್ರ ಕಾಡದೇ ಬಿಡುವುದಿಲ್ಲ.

ಭೂ-ಸ್ವಾಧೀನ ಕಾಯಿದೆ ರೈತನ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿಸುವ ತಳಮಳ ವ್ಯಕ್ತ ಪಡಿಸುವ ಕವಿತೆ 'ಅಪ್ಪನ ಹೊಲದೊಳು ಠಕ್ಕರು ಬಂದರು' ಓದುಗನಲ್ಲೂ ದುಗುಡ ಹುಟ್ಟಿಸಿದರೆ, ಶಕುಂತಲೆ ಆತ್ಮ ಕಥೆ ಬರೆದು ಅಪವಾದಗಳು ದುಷ್ಯಂತನನ್ನು ಕಾಡುವಂತೆ ಮಾಡಬೇಕಿತ್ತು ಎನ್ನುವ ಕವಿತೆ ಓದುಗರನ್ನು ಕಾಡದೆ ಬಿಡದು.

ನೆರೂಡಾನ ಸಂದರ್ಶನ ಒಬ್ಬ ಕವಿಯನ್ನು ಸಾದ್ಯಂತವಾಗಿ ಪರಿಚಯಿಸುತ್ತದೆ. ಸುರೇಂದ್ರನಾಥರ 'ಗಾಳಿಗೆ ಬಿದ್ದ ಚಂದ್ರನ ತುಂಡುಗಳು' ಪುಸ್ತಕ ಪರಿಚಯ, ಲೇಖಕರ ಸಂದೇಶವನ್ನು ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ.

'ಮಾತೃ-ಭಾಷಾ ಶಿಕ್ಷಣ' ಲೇಖನ ಚರ್ಚೆಗೆ ಹೊಸ ಆಯಾಮಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಸಾಹಿತ್ಯ ಸಮ್ಮೇಳನಗಳಲ್ಲಿ ಕೇಳಿ ಬರುವ ವೀರಾವೇಶದ ಮಾತುಗಳಿಗಿಂತ, ಈ ತರಹದ ಸಂಚಿಕೆಗಳ ಕೊಡುಗೆ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆ-ಸಂಸ್ಕೃತಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಉಪಯುಕ್ತ ಎನ್ನಿಸುತ್ತದೆ.

ಪ್ರತಿ ಪುಟವೂ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟು ಎನ್ನಿಸುವ ಈ ಪುಸ್ತಕದ ವಿನ್ಯಾಸ ಯಾವ ಓದುಗನನ್ನಾದರೂ ಆಕರ್ಷಿಸುವಂಥದ್ದು. ಸಂಪಾದಕ ರಾಜೇಂದ್ರ ಪ್ರಸಾದ್ ರ ಶ್ರಮ ಶ್ಲಾಘನೀಯ.

ಕೆಲವು ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಪಾದಕ ತನ್ನ ದೈತ್ಯ ಪ್ರತಿಭೆಯನ್ನು ಎಲ್ಲ ಪುಟಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಬೇರೆ ಲೇಖಕರ ಬರಹಗಳಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸುವ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಅನುಕರಿಸದೆ, ಹೊಸ ಬರಹಗಾರರು ತಮ್ಮ  ಸ್ವಂತಿಕೆ ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿರುವುದು ಈ ಸಂಚಿಕೆಯಲ್ಲಿ ತಾಜಾತನ ಉಳಿಸಿದೆ.         

ನೀವೂ ಇದಕ್ಕೆ ಚಂದಾದಾರರಾಗಬೇಕೇ? ಇಗೋ, ಇಲ್ಲಿದೆ ಕೊಂಡಿ.

http://www.anekageleyaru.com/sankathana.html

Ignore risks at your own risk

Govt. of Greece, Public sector banks in India suffering from high bad debt, infra companies with heavy debt being unable to service their loans and hundreds of farmers in Karnataka going dead - all have one thing in common. They did not manage their risks well.

When the infra and real estate companies in India took heavy debt, they and their lenders did not think of a situation in which the demand slows down and the capital costs increase. Now both the parties are in a difficult situation as interest outgo for the borrowers are more than the operational profits they earn. No amount of debt restructuring will help them. It is a clear case of failure in assessing business and operational risks.

If you start quantifying the risks, you will know that farming is a very risky business too. A rain dependent farmer is always throwing the dice when he sows. He is at the mercy of rain gods and pests. If the crop output is good but pricing is bad, like it is happening with sugarcane farmers, his venture turns a negative profit. It is a series of uncertain events. And the poor farmer borrows from unorganized market at higher rates than the banks lend, that adds to financial risks. Even if he is successful, he has to share profit with the loan sharks. But he won’t be successful every year. Luck too is a probability and highly inconsistent in nature.

When the improbable becomes unavoidable, organizations go bankrupt and the farmer stretches his hand to the pesticide and goes dead.

For the organized businesses, there are multiple ways to diversify, mitigate and transfer the risks. But yet they ignored risk management only to go bankrupt later. As for the farmers, there are not many risk mitigation options. If the Futures Market gets well developed, it can offer a great relief for the farmer. As a consumer I know how much onions and tomato I would need in future. Similarly retailers know how much food grains and vegetable they can sell in a day or a week or in a season. Wholesalers understand the pulse of market very well. Why can’t these parties participate in price risks and why alone farmers should take that burden? If farmers know that price is dropping in the Futures market, he has an option to change the crop and avoid the distress. That way supply and demand would find a balance without too much variation in price. The forward market can be regulated by limiting the number of contracts one holds to avoid manipulation and risk concentration.

Derivatives (Futures and Options) are good hedging tools but at the hands of speculators they can become a toy of gambling. Holders of out of the money Put and Call options watch their contracts turning worthless over time. But it does not mean option writers win all the time. When the Black Swan visits them, they hear only one thing – a swan song. That’s how Lehman Brothers collapsed and the global financial crisis broke out in 2008.

No risk management or too much play in derivatives (risk concentration) both leads to disasters. Better way to manage risks would be to break it into manageable size. A poor farmer suffering Rs.1 lakh loss due to pricing change would push him to death but the loss of Rs.100 for every contract held by 1,000 people would become a manageable loss. Total loss would not change but the risks and rewards when distributed can be managed well and absorbed without devastating effects.

The crisis our society is going through calls for a better risk management. Relief packages won’t last long. Govt. needs to spend the tax payer’s money sensibly. Banks should not relax regulations under any pressure. And there should be a forward market for all those commodities which see huge price swings. Regulator should ensure speculators do not manipulate the market. Does risk management looks like a risky business? Yes, it is when not managed well. But if we bite only what we can chew and if we have saved for a rainy day, risk would not bother us or anyone to death (financial or physical).

[Inspired by the book ‘Against the Gods’ by Peter L. Bernstein]

Kalam, an ideal Indian

India is a land of Buddha and Gandhi. After them too, India continues to produce fine human beings.

Story of Dr. APJ Abdul Kalam will remain an inspiration for generations to come. A humble boy distributing newspapers became a nuclear scientist. Becoming a President did not alter him from remaining humble. He was a true nationalist and an ideal Indian.

The idea of India is as old as civilization itself. But it is rekindled by the towering personalities time and again. Kalam had a special gift his predecessors did not have. He could teach science along with spirituality. He never took retirement in promoting the idea of India. He visited educational institutions all over India to prepare the next generation to be a superpower. He did not have to take example of someone to motivate others; his life was an inspiration itself. 

Kalam stands out for his contributions and aspirations. Who else wanted to see a billion smiles?

The great soul now rests in peace. But the legend lives on.

Book Review: Family Matters by Rohinton Mistry

When I had read Rohinton Mistry for the first time, his novel ‘Such a Long Journey’ had made me feel like it is a long journey for the reader too. But his eye for the details was very impressive so I knew I would come back to him. ‘Family Matters’ is longer (500 pages novel) than my previous read but I thoroughly enjoyed reading it over a few days time.

Nariman Vakil is the ‘chief’ of a Parsi family living in Mumbai. When Nariman was young, he wanted to marry his girlfriend Lucy who did not belong to his community but it did not materialize with stiff opposition from his parents. He ends up marrying a widow chosen by his parents who already had two children, a son and a daughter (Jal and Coomy) from her first marriage. He becomes father to them too and then his daughter Roxana arrives into the family. Jal and Coony do not get married and lives with Nariman in a spacious flat with multiple rooms while Roxana gets married to Yezad, they have two sons, Jehangir and Murad and they live separately in another smaller flat.

While going for a walk, Nariman breaks his ankle and becomes bed-ridden. His old age and Parkinson disease makes things worse for him. Since their's is a middle-class family, Jal and Coomy struggle to make their ends meet along with the new medical expenses to be spent on their stepfather. More than the money, it is the physical effort to service the old man tires down Coomy. Moreover she did not have any nice feelings for the old man and she held his stepfather responsible for her mother’s misery and death. Exhausted by the needs to serve the ailing man, they arrange an ambulance to drop off Nariman at Roxana’s house. And the troubles get transferred to Roxana and Yezad’s family.

Yezad works in a sports goods selling shop owned by Mr. Kapoor who is disturbed by the reducing religious tolerance in the town of Mumbai. To overcome the financial pressures Yezad first attempts his hand in Matka (a form of speculation which is illegal), his beginner's luck does not last long. Then he develops a plot to gain benefit out of his employer. But coincidentally Mr. Kapoor gets killed by two members of a political outfit. That makes Yezad jobless.

In another parallel development, Coomy who had done everything to avoid the return of Nariman to her flat gets killed in a collapse in her flat while carrying out a repair. Saddened by the development, Jal (Coomy’s brother) invites Yezad’s family along with Nariman to live together in his flat. Yezad with the help of Jal sells his small flat and all family members relocate to the bigger flat.

The old man dies and the financial pressures on the family ease too but Yezad turns extremely religious. A sense of dissatisfaction remains in Roxana and Jahangir who thought they were happier when they lived in their small flat. 

Though family matters take center stage in this novel, sub plots touch many subjects from religion to politics to philosophy. Though this is a work of fiction, I guess the subject is heavily drawn from personal life of the author Rohinton Mistry who is represented in Jehangir’s character in this novel.

This novel was published in 2002. Like other two novels by the same author, this too was shortlisted for the Booker prize.

ಸಣ್ಣ ಕಥೆ: ಪುನರಾವರ್ತನೆ ಅಲ್ಲ ಪರಿವರ್ತನೆ

ಕೆಲ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ನಾನು ಊರಿಗೆ ಹೋದಾಗ ಸ್ನೇಹಿತ ಹೊಸದಾಗಿ ಆರಂಭಿಸಿದ ಅಂಗಡಿಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಿದ್ದೆ. ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಹೊತ್ತು, ವ್ಯಾಪಾರ ಚುರುಕುಗೊಳ್ಳುವ ಮುನ್ನ ಅಂಗಡಿಯವರು ಸುತ್ತ ಮುತ್ತಲಿನವರಿಗೆ ಒಂದು ನಮಸ್ಕಾರ ಹೇಳಿ, ಚಹಾ ಕುಡಿದು, ದಿನಪತ್ರಿಕೆ  ಮೇಲೆ ಕಣ್ಣಾಡಿಸುವ ಸಮಯ. ಆವಾಗ ಬಂದಿದ್ದು ತುಂಬು ನಗೆ ಮೊಗದ ಆ ಹುಡುಗ. ನನಗಿಂತ ೮-೧೦ ವರ್ಷ ಚಿಕ್ಕವಿನಿದ್ದಿರಬಹುದು. ಅವನು ಕಾಲೇಜಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದನೋ ಇಲ್ಲವೋ ಗೊತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ತುಂಬ ಲವ ಲವಿಕೆಯಿಂದ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಹಣ ಗಳಿಸುವದನ್ನು ಗಮನಿಸಿದ್ದೆ. ಆದರೆ ಅಂದು ನನ್ನಲ್ಲಿ ಹಣದ ಸಹಾಯಕ್ಕಾಗಿ ವಿನಂತಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ. ಒಂದೇ ಊರು. ಮೇಲಾಗಿ ಅವನಿಗೆ ಕೊಟ್ಟ ಹಣ ಸದ್ಬಳಕೆ ಆಗುವುದರಲ್ಲಿ ನನಗೆ ಯಾವುದೇ ಸಂದೇಹ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಅವನು ಕೇಳುತ್ತಿದ್ದ ಮೂರು ಸಾವಿರ ಜೇಬಿನಲ್ಲೆ ಇತ್ತು. ಕೊಟ್ಟಾದ ಮೇಲೆ ಇತರರಲ್ಲಿ ವಿಚಾರಿಸಿದೆ. ಅವನು ಬುಕ್ ಬೈಂಡಿಂಗ್ ಜೊತೆಗೆ ಬೇಕರಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಹಿ ತಿಂಡಿ ಕಟ್ಟಿಕೊಡುವ ಪೊಟ್ಟಣಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಿ ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದ. ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಅನಾರೋಗ್ಯ ಪೀಡಿತ ತಂದೆ ಮತ್ತು ಇನ್ನು ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿರುವ ತಂಗಿಯರಿದ್ದರು. ಕುಟುಂಬದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಇವನ ಕೊರಳಿಗೆ ಬಿದ್ದಿತ್ತು. ಅವನ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಕೆಲಸಗಳಿಂದ ಬರುವ ಸಂಪಾದನೆ ಅಷ್ಟರಲ್ಲೇ ಇತ್ತು. ಆದರೂ ಅವನ ಹಸನ್ಮುಖ ಇದ್ಯಾವುದನ್ನೂ ಏಕೆ ತೋರುತ್ತಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅರೆಕ್ಷಣ ವಿಚಾರ ಮಾಡಿದೆನಾದರೂ, ಬೇರೆ ಕೆಲಸಗಳಲ್ಲಿ ಮಗ್ನನಾಗಿ, ವಾಪಸ್ಸು ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ ಬಂದ ನಂತರ ವಿಷಯ ಸಂಪೂರ್ಣ ಮರೆತು ಹೋದೆ.

ಕೆಲವು ತಿಂಗಳುಗಳೇ ಸರಿದು ಹೋದವು. ಮತ್ತೆ ಯಾವುದೊ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಊರಿಗೆ ಹೋದೆ. ಅದೇ ಹುಡುಗನನ್ನುನೋಡಿದೆ. ಅವನು ಕೈಯಲ್ಲಿ ಕಾಯಿ, ಹೂವು, ಊದುಬತ್ತಿ ಹಿಡಿದು ಗಂಭೀರವಾಗಿ, ಲೋಕದ ಪರಿವೆ ಇಲ್ಲದಂತೆ ಹೊರಟಿದ್ದ. ಸ್ನೇಹಿತನೊಬ್ಬ ಹೇಳಿದ. ಅವನು ಹೋಗುತ್ತಿರುವುದು ಮೌನೇಶ್ವರನ ಗುಡಿಗೆ. ಮನೆಯಿಂದ ಹೊರಟು ದೇವರ ದರ್ಶನವಾಗುವವರೆಗೆ ಅವನು ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಯಾರ ಜೊತೆಯೂ ಮಾತನಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಅವನು ಪ್ರತಿ ವಾರ ಇದನ್ನು ಚಾಚೂ ತಪ್ಪದೇ ಪಾಲಿಸುತ್ತಾನೆ. ಮನೆ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಪರಿಹಾರಕ್ಕೆ ಅವನದು ಈ ವೃತ. ಅವನಿಗೆ ತನ್ನ ಕುಟುಂಬದ ಬಗ್ಗೆ ಇರುವ ಕಾಳಜಿ, ನನ್ನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆಸಕ್ತಿ ಮೂಡಿಸಿತು. ಇನ್ನೂ ವಿಷಯ ಕೆದಕಿದಾಗ ತಿಳಿದು ಬಂತು. ಆ ಹುಡುಗನಿಗೆ ಬಡತನ ವಂಶ ಪಾರಂಪರ್ಯವಾಗಿ ಬಂದದ್ದಲ್ಲ. ಅವನ ತಾತ ಊರಿನಲ್ಲೇ ದೊಡ್ಡದಾದ ಕಿರಾಣಿ ಅಂಗಡಿ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಈ ಹುಡುಗನ ಅಪ್ಪ ಅದರಲ್ಲಿ ಕೆಲ ಸಮಯ ಕೂಡುತ್ತಿದ್ದದ್ದು ನೆನಪಿಗೆ ಬಂತು. ಇದಾಗಿ ಸುಮಾರು ಇಪ್ಪತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಮೇಲೆಯೇ ಆಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ನೆನಪುಗಳ ನಾಗಾಲೋಟಕ್ಕೆ ಇಪ್ಪತ್ತು ವರ್ಷಗಳೇನು ಮಹಾ?

ಅದು ನನ್ನ ಬಾಲ್ಯದ ದಿನಗಳು. ಅಂದು ನನ್ನ ಅಕ್ಕಳ ವಧು ಪರೀಕ್ಷೆ. ಉಪಹಾರದ ತಯ್ಯಾರಿಗೆಂದು ಕಿರಾಣಿ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳನ್ನು ತರಲು ಬರಿಗೈಲಿ ನನ್ನ ಕಳಿಸಿದ್ದು ಅದೇ ಅಂಗಡಿಗೆ, ಅಲ್ಲಿ ಆ ಹುಡುಗನ ಅಪ್ಪ ಗಲ್ಲದ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತಿದ್ದರು. ಹೀಗೆ ವಿಷಯ ಎಂದು ಹೇಳಿದ ಮೇಲೆ ಸಿಕ್ಕೇ ಬಿಟ್ಟಿತು ಉದ್ರಿ. ಸುಮಾರು ಮೂವತ್ತು ರೂಪಾಯಿಯ ಸಾಮಾನುಗಳೊಂದಿಗೆ ಮನೆಗೆ ಹಿಂತಿರುಗಿದೆ. ಆದರೆ ಬೇಜವಾಬ್ದಾರಿಯಾದ ನನ್ನ ಅಪ್ಪ ಆ ಬಾಕಿಯನ್ನು ಮುಟ್ಟಿಸದೆ ಎಷ್ಟೋ ತಿಂಗಳು ಸತಾಯಿಸಿಬಿಟ್ಟಿದ್ದ. ಆ ಅಂಗಡಿಯ ಮುಂದೆ ಓಡಾಡಲು ನನಗೆ ಮುಜುಗರ ಆಗುತ್ತಿತ್ತು. ದುಡ್ಡಿನ ಮಹತ್ವ ಮತ್ತು ಸಾಲ ತರುವ ಅವಮಾನಗಳ ಅನುಭವ ನನಗೆ ತುಂಬಾ ಸಣ್ಣ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲೇ ಆಗಿ ಹೋಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಕಾಲ ಕ್ರಮೇಣದಲ್ಲಿ ಬೇರೆ ಊರಿಗೆ ಓದಲು ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿಂದ ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ ಉದ್ಯೋಗ ಅರಸಿ ಬಂದ ನನಗೆ ಆ ಕಿರಾಣಿ ಅಂಗಡಿಯೊಂದು ಮುಚ್ಚಿ ಹೋದದ್ದು ಗಮನಕ್ಕೆ ಬರುವ ಯಾವ ಘಟನೆಗಳೂ ನಡೆದಿರಲಿಲ್ಲ. ಆ ಸಂದರ್ಭ ಮತ್ತೆ ಈಗ ಬಂದಿತ್ತು. ಆದರೆ ನನಗೆ ಇವನು ಅದೇ ಕುಟುಂಬದ ಹುಡುಗನೇನಾ ಎಂದು ಆಶ್ಚರ್ಯ. ಅವನ ಮನೆ ಹುಡುಕಿಕೊಂಡು ಹೋದೆ. ಅವರು ಮೊದಲಿದ್ದ ತಮ್ಮ ದೊಡ್ಡ ಮನೆ ಅದಾಗಲೇ ಮಾರಿಬಿಟ್ಟಿದ್ದರು. ಊರ ಹೊರಗೆ ಚಿಕ್ಕ ಬಾಡಿಗೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ವಾಸವಾಗಿದ್ದರು. ಮನೆ ಹೊರಗೆ ನಿಂತಿದ್ದ ಆ ಹುಡುಗನ ಅಪ್ಪನ ಗುರುತು ಸಿಗಲು ಸ್ವಲ್ಪ ಕಷ್ಟವೇ ಆಯಿತು ಆದರೆ ಗುರುತು ಸಿಕ್ಕ ಮೇಲೆ ಯಾವುದೇ ಸಂಶಯ ಉಳಿಯಲಿಲ್ಲ, ಅಂದು ಗಲ್ಲದ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತು ಹೂಂಕರಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಅದೇ ವ್ಯಕ್ತಿ ಇಂದು ಅನಾರೋಗ್ಯದಿಂದ ದುಡಿಯಲಾರದ ಸ್ಥಿತಿ ತಲುಪಿದ್ದ. ಆತ ನನ್ನ ನೋಡಿದನಾದರೂ, ನನ್ನ ಗುರುತಿಸದೆ ಹೋದದ್ದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಯಿತು.

ಯಾರಲ್ಲಿ ನಾನು ಅಸಹಾಯಕ ಆದರೆ ಅವಶ್ಯ ಸನ್ನಿವೇಶದಲ್ಲಿ ಸಾಲದ ಸಹಾಯ ತೆಗೆದು ಕೊಂಡಿದ್ದೇನೋ, ಅದೇ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಮಗ ಸುಮಾರು ೨೦ ವರ್ಷದ ನಂತರ ನನ್ನ ಹತ್ತಿರ ಸಹಾಯ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದ್ದ! ಕಾಲ ಪುನರಾವರ್ತನೆಯಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಪಾತ್ರಗಳು ಸಂಪೂರ್ಣ ಅದಲು ಬದಲಾಗಿದ್ದವು.

ಆ ಹುಡುಗನಿಗೆ ನನ್ನಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವಾಸ ಬೆಳೆದಿತ್ತು. ಮತ್ತೆ ಭೇಟಿಯಾದಾಗ ಕ್ಷೇಮ ಸಮಾಚಾರ ವಿಚಾರಿಸಿದ. ಅವನ ಮನೆವರೆಗೆ ಹೋಗಿ ಬಂದಿದ್ದ ನನಗೆ ಆ ಕುಟುಂಬದ ಸ್ಥಿತಿ-ಗತಿಯ ಅರಿವಾಗಿತ್ತು. ಒಂದು ಕ್ಷಣ ವಿಚಾರ ಮಾಡಿದೆ. ನನಗೆ ಬರಬೇಕಿದ್ದ ಬಾಕಿಯ ನೆನಪು ಅವನಿಗೆ ಮಾಡಿದರೆ, ಮುಂದೊಂದು ದಿನ ಅವನ ಮಗನು ಮತ್ತೇ ಇದೇ ಕಥೆ ಬರೆಯಬಹುದು ಎನ್ನಿಸಿತು. ಬದಲಿಗೆ ಅವನು ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದ ಚಿಕ್ಕ ಕೆಲಸಗಳ ಕೂಲಂಕುಷ ಪರಿಚಯ ಮಾಡಿಕೊಂಡೆ. ಕೆಲವು ಸ್ನೇಹಿತರ ಸಹಕಾರದೊಂದಿಗೆ ಅವನ ಆದಾಯ ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಆಯಿತು. ಅವನ ಪ್ರಯತ್ನ ಎಲ್ಲರೂ ಮೆಚ್ಚಿತ್ತಿದ್ದ ಕಾರಣಕ್ಕೆ, ಅವನು ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ಕಾಣುವುದರಲ್ಲಿ ಯಾರಿಗೂ ಸಂದೇಹ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಮೌನೇಶ್ವರನು ತನ್ನ ಮೌನ ಮುರಿದು ಇವನಿಗೆ ಅಸ್ತು ಅನ್ನುತ್ತಾನೋ ಇಲ್ಲವೋ, ಆದರೆ ಇವನ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ದೃಢಗೊಳಿಸಿದ್ದ.

ಇದಾಗಿ ಸುಮಾರು ಎರಡು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ನಾನು ನನ್ನೂರಿಗೆ ಹೋಗುವುದು ಕಡಿಮೆಯಾದದ್ದಕ್ಕೋ ಏನೋ ನನ್ನ ಅವನ ಭೇಟಿಯಾಗಲಿಲ್ಲ. ಮತ್ತೆ ಸ್ವಲ್ಪ ದಿನಗಳ ಹಿಂದೆ ಅವನನ್ನು ನೋಡಿದೆ. ನಾನು ಸ್ನೇಹಿತನೊಂದಿಗೆ ಹೋಟೆಲಿಗೆ ಚಹಾ ಕುಡಿಯಲು ಹೋದಾಗ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಅವನೂ ಬಂದಿದ್ದ ಅವನ ಸ್ನೇಹಿತನೊಂದಿಗೆ. ದೂರದಿಂದಲೇ ಕೈ ಬೀಸಿದ. ಅದೇ ನಗು ಮುಖ. ಆದರೆ ಹೊಸ ಕಳೆ ಮೂಡಿತ್ತು. ಅವನ ಹಾಕಿದ್ದ ಬಟ್ಟೆಗಳು ಉತ್ತಮ ಗುಣಮಟ್ಟದವು ಎನ್ನಿಸಿತು. ಅದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಮೌನೇಶ್ವರನ ವೃತವೋ, ಅಥವಾ ಅವನ ಸ್ವತ ಪ್ರಯತ್ನವೋ ಗೊತ್ತಾಗಲಿಲ್ಲ.

ಆದರೆ ಇತಿಹಾಸ ಪುನರಾವರ್ತನೆಯಾಗದೆ ಪರಿವರ್ತನೆ ಆಗುತ್ತಿರುವಂತೆ ಭಾಸವಾಯಿತು.