Your vote is worth at least Rs 5 lakhs

How much each vote is worthy? In some constituencies voters do get paid a couple of hundreds and in some it could be a few thousands. Can we do a valuation to arrive at what could be the fair price for each vote?

For this, first I looked at GDP per capita figures. It is $1709 per year. Converting this at an exchange rate of 64 rupee a dollar gives Rs. 1,09,376. Yes, every person in our country contributes a lakh rupee (on average) to the economy each year. Since election do come at every five years, cumulatively each person would have contributed around Rs.5.5 lakhs in that period. If we take GDP per capita as a proxy for valuation of vote, each vote is worth Rs. 5.5 lakhs of impact to economy. Since those aged under 21 do not vote but are counted for GDP per capita, this valuation figure may marginally go up.

So now think before you vote. If a politician is giving a couple of thousands to vote for him, it is dirt cheap, really. Think of the impact your vote is making on this country’s economy. If we elect law makers who manipulate systems for their own benefit, they are robbing away the benefits a flourishing economy gives to its citizens. Our central govt. has a budget to the tune of USD 200B a year. They collect so much in taxes (and little deficit is borrowed) and decide where that money should be spent on. Your vote has a share in that since it is public money.

My objective is to make each voter think like he or she is giving Rs. 5 lakhs out of their pocket to the person they are casting their vote. They need to think "Will that person make proper use of those funds?".  "Will he give higher benefits in return?" Yes, it is a social investment each voter is making. The better fund manager they chose, the better are the returns.

Can we have a financial metric for politicians? India is a democracy, we can and should have such a metric. Well, in reality we are not that mature. But if the voter become aware that their vote is actually worth lot more than they think of, it would lead to better selection. And those who do not vote should get a feel that their 5 lakh rupees is down the drain. That would lead higher participation and a better outcome from elections.

Manipulations in stock markets

Manipulation is nothing new in the stock markets but new tactics have evolved with technology enabling the use of algorithms. First of all, let us try to understand how manipulation works and  brings profits within a short term for those who set-up the game. Remember it is traders who are hurt the most and the long term investors the least in these plays.

• Every trader has an expectation with the direction of stock he is trading. It could be bullish, bearish or sideways.
• They have a trading plan too. Enter at some price, book profit at some price point or stop loss at a point when their trade goes wrong.
• And there are a given number of traders in a particular stock at the given time.

The above information is enough for an algorithm to set-up a game. Let us say, in one particular stock, there are more bullish players. Let us assume 80% of the bets are on the one side and if it is a small counter, it is possible to manipulate the stock (for example, by buying puts, selling calls and heavy selling in cash market simultaneously). As spot prices drop, all of those traders playing bulls will be forced to get out of the market as their stop losses get hit. The manipulator uses few tens of crores on just one stock to take it below technical support level of the traders (as identified by the algorithms). He will make small loss in spot market but gains huge in derivatives. As he kills all weak traders, he gets out of that counter. Sanity check comes back slowly and the stock price comes back to normal levels. This is just one simple example but the algorithms can be set for multiple strategies to make money for those who employ them.

How do you know which stock is manipulated?

• Look for very high OI on the option chain and Futures. As it reaches 100% of the limit, stock goes into F&O ban.
• In the intra-day, you will see high price variations with low volume. And the reversal happens pretty quickly. This process repeats multiple times as a bait to attract traders and then put the short term traders into a trap.
• Look for divergence from non-manipulative counters. Indices (like Nifty) and bigger stocks with a wide investor base (like Larsen, HDFC Bank) are not easy to manipulate as the manipulator need huge sums of money to manipulate and even if attempted there would be counter forces coming into play soon to restore the normalcy. In case of manipulated stocks, you will see an overreaction or divergence from broader market direction.

How do I survive now as a trader?

For human traders, it is not an easy thing to compete with algorithms. Psychological pressures will be very high to handle and the technical indicators seems to go wrong (as they are manipulated). So it best to avoid the counters once you identify the manipulations in them and stick to your trades in indices or with large cap stocks.

But if you are an experienced trader and have the ability to look at markets dispassionately, you would be able to understand what these algorithms are at since they are also devised by human beings. The key here is not to be emotional, wait patiently, do not get into devised traps and when the market seems to be not expecting a move, then you have a chance to go for a swing trade as those algorithms go out of action and you will have a chance to profit from it.

This opportunity does not come every day so one needs to wait until overselling or buying reaches an irrational stage and after that nothing seems to be happening for some time and it leads to volatility drop as one sided trades go awry. When the interest seems to be dead and a common person wonders 'what is happening with his stock?', the reversal happens. To time it and to know a price range to enter and exit, you need to understand fundamentals along with technical of that stock well along with market conditions and the changing investor profiles. It is really a hard game. As algorithms take the stock beyond fair levels on either direction, there lies an opportunity for a human trader to get into the game.

In summary, just being a technical trader, you cannot beat the algorithms consistently in the mid-cap or small cap stocks. It is better to focus on large cap stocks and indices. If you still want to trade in manipulated counters, keep your exposure limited. Do not just use support and resistances to enter a trade which worked earlier but no more, instead get a balanced view. You will begin to understand the master game being played.

Note: I do not mean all of algorithm trading is manipulative but I am of the opinion that it makes the manipulation easier.

Earning freedom (from banks and employers)

(This post is for those who pay higher portion of their income to housing loans)

A post on LinkedIn said buying a house on a long term loan takes off the creativity from us and it does not let us do whatever we want to accomplish in our lives. True, as we have to honor the EMI we owe to bank, we step away from taking risks and stick to routine jobs and in the process, creativity and innovation get lost. So what is our aim in life? If it is just owning a house, then we should buy a house as early as possible and stop worrying about rest of the aims or purposes in life. But the mid-life crisis does not let us live happily in the houses we built from the borrowed money. The question comes back again and again of what we wanted from our lives and owning a house at the expense of our careers tied to it for decades does not look that meaningful. At least to me.

Then I came across this article. https://www.thriveglobal.com/stories/15578-you-can-t-thrive-and-change-the-world-on-a-hamster-wheel. It was a straight hit on the head of the nail with such an impact that it got into my head effortlessly. Probably I was convinced with the idea already and this article came as a reinforcement. We end up buying many unwanted things, buying a house bigger than we need and so on. The worst part is we do it with debt. That is how we walk into slavery. As we owe more money to banks, we start liking our jobs and bosses like never before. Time rolls on. We slowly understand what we are missing and as we start realizing the how we got into this trap, it is the housing loan which begins to appear like a mountain on our path to freedom. Ok, we have realized our mistakes. What can be done now? We can transfer loan to another bank at a lower rate and get some relief. We can liquidate some savings to pay-off the debt partially. Well, if it still hurts then it is time to become an even harder working slave. Take a resolve and direct much of savings to paying off the debt. That way a 20 year loan can be repaid in 5 years or so. Well, we can earn freedom from EMI at least 5 years from now, that is a lot better than 20 years.

I have figured out how I can bring down my housing loan EMI to equivalent of rent. I am focused on executing that plan and keen to end the slavery in couple of years. I know buying a house is not at all a mistake but we should be willing to be a slave (let go of other good things in life) to digest that loan. Shorter the enslavement period, the better it is. When I am off the hamster wheel, I will let you know.

ಕಾಲ ಕೆಟ್ಟೋಯ್ತು ಅನ್ನುವವರಿಗಾಗಿ

'ನಾಲ್ಕಾಣೆಗೆ ಸೇರು ಅಕ್ಕಿ ಬರುವ ಕಾಲ ಇತ್ತು' ಎಂದು ಕಳೆದು ಹೋದ ಗತ ವೈಭವದ ಮೆಲುಕು ಹಾಕುತ್ತ ಲೊಚಗುಡುವ ಜನರನ್ನು ನಾವು ಆಗಾಗ ನೋಡುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತೇವೆ. 'ಹೌದು ಸ್ವಾಮಿ, ಅದೇ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನೀವು ಸೀಮೆ ಎಣ್ಣೆ ಬುಡ್ಡೆ ಉರಿಸುತ್ತಿದ್ದೀರೋ ಅಥವಾ ಕರೆಂಟ್ ಬಲ್ಬ್ ಗಳು ಇದ್ದವೊ?' ಎಂದು ಕೇಳಿ ನೋಡಿ. ಉತ್ತರ ಬರೆದಿದ್ದರೆ, ಇನ್ನು ಒಂದು ಪ್ರಶ್ನೆ, 'ಆಗ ನಿಮ್ಮ ಮನೆ ನಲ್ಲಿಗೆ ನೀರು ಬರುತ್ತಿತ್ತೋ ಅಥವಾ ದೂರದ ಭಾವಿಯಿಂದ ಅಥವಾ ಹಳ್ಳದಿಂದ ಹೊತ್ತು ತರಬೇಕಾಗಿತ್ತೋ?' ಕೇಳಿ ನೋಡಿ. ಅವರ ಮಾತಿನ ಲಹರಿ ತುಂಡಾಗಿ, ನಿಮ್ಮ ಕಡೆಗೆ "ಯಾರಿದು ಶಿವ ಪೂಜೆಯಲ್ಲಿನ ಕರಡಿ?" ಎನ್ನುವಂತೆ ದೃಷ್ಟಿ ಬೀರುತ್ತಾರೆ.


ಹಳೇ ಕಾಲದ ಸವಿ ನೆನಪುಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಸ್ಮೃತಿಯಲ್ಲಿ ಇರಿಸಿಕೊಂಡು, ಇಂದಿನ ಕಾಲದ ಜೊತೆಗೆ ಹೋಲಿಕೆ ಮಾಡಿದರೆ 'ಇಂದಿಗಿಂತ ಅಂದೇನೇ ಚೆಂದವೋ ...' ಎನ್ನುವ ಹಾಡು ನೆನಪಾಗಬಹುದು. ಮನುಷ್ಯ ಹಳೆ ನೆನಪುಗಳಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಭವಿಷ್ಯದ ಕನಸುಗಳಲ್ಲಿ ಕಳೆದು ಹೋಗುವುದೇ ಹೆಚ್ಚು. ಹಾಗಾಗಿ ಬೇಕಾದುದದ್ದನ್ನು ಮಾತ್ರ ನೆನಪಿನಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ಉಳಿದ ಎಲ್ಲ ವಿವರಗಳನ್ನು ನಿರ್ದಾಕ್ಷಿಣ್ಯ ವಾಗಿ ಕಡೆಗಣಿಸಿ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಕಾಲ ಘಟ್ಟಗಳ ತುಲನೆಗೆ ನಿಲ್ಲುತ್ತಾನೆ. ಇದು ಮನುಷ್ಯನ ಸಹಜ ಸ್ವಭಾವವೇ ಎನ್ನಬಹುದು. ಆದರೆ ಭಾವುಕರಾಗಿ ಯೋಚಿಸದೇ, ಸವಿಸ್ತಾರವಾಗಿ ಆಲೋಚಿಸಿದಾಗ, ಇಂದಿನ ಕಾಲವೇ (ಅಕ್ಕಿ ಐವತ್ತು ರೂಪಾಯಿಗೆ ಕೆ.ಜಿ. ಇದ್ದರೂ ಕೂಡ) ಹೆಚ್ಚು ಆರಾಮದಾಯಕ ಎನ್ನಿಸುತ್ತದೆ.


ನಾನು ಹತ್ತನೇ ತರಗತಿ ಮುಗಿಸಿದ ವರ್ಷ (೧೯೯೨), ನನ್ನ ಅಂಕ ಪಟ್ಟಿಯ ನಕಲು (ಜೆರಾಕ್ಸ್) ಮಾಡಿಸಲು ೨೫ ಕಿ.ಮೀ ದೂರದ ಊರಿಗೆ ಹೋಗಿ ಬಂದದ್ದು ನೆನಪಿದೆ. ಈಗ ನನ್ನ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಇರುವ ಪ್ರಿಂಟರ್ ನಲ್ಲಿ, ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ನಲ್ಲಿ ಹಾಕಿಕೊಂಡಿರುವ ಇಮೇಜ್ ಗಳ ಮೂಲಕ ಪ್ರಿಂಟ್ ತೆಗೆಯುತ್ತೇನೆ. ನನ್ನ ಮಗನಿಗೆ ಪೋಸ್ಟ್-ಆಫೀಸ್ ಅಂದರೇನು ಎಂದೇ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ, ಅವನಿಗೆ ವಾಟ್ಸ್-ಆಪ್ ಇದೆ. ಇನ್ನೂ ಸ್ವಲ್ಪ  ಹಿಂದಿನ ಕಾಲಕ್ಕೇ ಹೋಗುವದಾದರೇ, ಸುಮಾರು ೩೦-೩೫ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ನಮ್ಮೂರಿನಲ್ಲಿ ಇದ್ದಿದ್ದೇ ಎರಡು ಬೈಕ್ ಗಳು. ಒಂದು ಪೊಲೀಸ್ ಸಬ್-ಇನ್ಸ್ಪೆಕ್ಟರ್ ಅವರದ್ದು ಇನ್ನೊಂದು ನಮ್ಮೂರಿನ ಡಾಕ್ಟರ್ ಅವರದ್ದು. ಈಗ ಪ್ರತಿ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ಬೈಕ್ ಇವೆ. ಪ್ರತಿ ದಿನ ಯಾವುದಾದರೂ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ, ಅಥವಾ ಪಕ್ಕದ ಊರಿಗೆ ಅಥವಾ ಹೊಲಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಬರುವುದು ಇಂದು ಪ್ರಯಾಸದ ಕೆಲಸ ಅಲ್ಲವೇ ಅಲ್ಲ. ಇದು ಪ್ರಗತಿ ಅಲ್ಲವೇ? ಪ್ರತಿ ಮುಂಜಾನೆ ಆರು ಕೊಡ ನೀರು ಹೊತ್ತು ತಂದು, ಬಚ್ಚಲು ಮನೆಯ ಹಂಡೆ ತುಂಬಿಸಿದ ನೆನಪಿರುವ ನನಗೆ, ಇಂದು ನಳ ತಿರುವಿದರೆ ಬರುವ ನೀರು ಸೋಜಿಗ ಎನ್ನಿಸುತ್ತದೆ. ಅಂದು ಇಪ್ಪತ್ತು ರೂಪಾಯಿಗೆ ಒಂದು ವಾರಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದಷ್ಟು ತರಕಾರಿ ಸಂತೆಯಿಂದ ಕೊಂಡು ತರಬಹುದಾಗಿತ್ತು ನಿಜ. ಆದರೆ ಕೇವಲ ಅದಷ್ಟೇ ಬದಲಾಗಲಿಲ್ಲವಲ್ಲ. ಹಲವಾರು ಅನುಕೂಲಗಳೂ ಜೊತೆಗೆ ಬಂದವು. ಬದುಕುವ ಶೈಲಿ ಕ್ರಮೇಣ ಬದಲಾಯಿತು. ಅಡುಗೆ ಮಾಡುವಾಗ ಅನ್ನ ಎಲ್ಲಿ ಉಕ್ಕಿತೋ ಎಂದು ನನ್ನ ತಾಯಿ ನಿಗಾ ಇಡುತ್ತಿದ್ದ ಕಾಲ ಹೋಯಿತು. ಇಂದು ಕುಕ್ಕರ್ ಸೀಟಿ ಒಡೆದು ಹೇಳುತ್ತೆ ಅನ್ನ ರೆಡಿ ಎಂದು. ಸರಿ ಈಗ ಹೇಳಿ ಯಾವ ಕಾಲ ಚೆಂದ ಎಂದು.


ಅಂದು ಮೈಯೆಲ್ಲಾ ಕಿವಿ ಆಗಿಸಿ ಕೇಳುವ, ವಾರ್ತಾ ಪ್ರಸಾರ ಅಥವಾ ಪ್ರದೇಶ ಸಮಾಚಾರ ಮಾತ್ರ ಇತ್ತು. ಎಷ್ಟೋ ವಿಷಯಗಳು ಜನರನ್ನು ತಲುಪಲಿಕ್ಕೆ, ಸಾಕಷ್ಟು ಸಮಯ ತಗಲುತ್ತಿತ್ತು. ಇಂದು ಅಂತರ್ಜಾಲದ ಮಹಿಮೆಯಿಂದ ಎಲ್ಲರದರ ಮಾಹಿತಿ ನಿಮ್ಮ ಬೆರಳ ತುದಿಯಲ್ಲಿ. ಮಹಾಭಾರತದ ಯುದ್ಧದ ವಿವರಗಳನ್ನು ಸಂಜಯ ದೂರ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಕಂಡು ಕುರುಡ ಮಹಾರಾಜನಿಗೆ ತಿಳಿಸಿದ ಹಾಗೆ, ಎಲ್ಲಿಯೋ ನಡೆದಿರುವ ಸಂಗತಿಗಳನ್ನು ನಮಗೆ ಇಂದು  'ಫೇಸ್ ಬುಕ್ ಲೈವ್' ವೀರರು ತೋರಿಸಿಕೊಡುತ್ತಾರೆ. ರಾಮಾಯಣದ ಕಾಲದ ಪುಷ್ಪಕ ವಿಮಾನ ಕಲ್ಪನೆಯೋ, ನಿಜವೋ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಇಂದು ಜಗತ್ತಿನ ಯಾವ ಮೂಲೆಗೂ ಬೇಕಾದರೂ ನೀವು ಇಪ್ಪತ್ನಾಲ್ಕು ಘಂಟೆಗಳಲ್ಲಿ ವಿಮಾನ ಯಾನದ ಮೂಲಕ ತಲುಪಬಹದು. ಇಂತಹ ಆಧುನಿಕ ಸವಲತ್ತುಗಳು ಹಿಂದೆ ಬದುಕಿದ್ದ ಸಾಧಕ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ದೊರಕಿದ್ದರೆ, ಅವರ ಸಾಧನೆ ಇನ್ನು ಮಹತ್ತರವಾಗಿರುತ್ತಿತ್ತು ಎನ್ನುವುದು ನನ್ನ ಅನಿಸಿಕೆ. ಎಂಟನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಆದಿ ಶಂಕರ ಕೇರಳದಿಂದ ಹಿಮಾಲಯಕ್ಕೆ ನಡಿಗೆಯ ಮೂಲಕ ಹೋಗಲು ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ಸಮಯ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳು. ಇಂದು ಕೇವಲ ಒಂದು ವಾರದಲ್ಲಿ ಚಾರ್-ಧಾಮ್ ಯಾತ್ರೆ ಮಾಡಬಹುದು. ಹಾಗೆಯೇ ಸ್ವಾಮಿ ವಿವೇಕಾನಂದರಿಗೆ ಅವರ ಕಾಲ ಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಸೋಶಿಯಲ್ ಮೀಡಿಯಾ ನೆರವಿದ್ದಿದ್ದರೆ ಇನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ಜನರನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ತಲುಪಿರುತ್ತಿದ್ದರು ಎನ್ನುವುದು ನಿಸ್ಸಂದೇಹ. ಈಗ ನಿಮ್ಮ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಏನು - ಯಾವ ಕಾಲ ಚೆಂದ?


ಈ ವರ್ಷ ನಮ್ಮ ಕಡೆಗೆ ಬೆಳೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಆಗಲಿಲ್ಲವೋ, ದೂರದ ಬ್ರೆಜಿಲ್ ನಿಂದ ಸಕ್ಕರೆ ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಹಿಂದೆ ೧೯೪೩ ರಲ್ಲಿ, ಬಂಗಾಳದಲ್ಲಿ ಬರಗಾಲ ಬಿದ್ದಾಗ ಹಸಿವಿನಿಂದ ಸತ್ತವರ ಸಂಖ್ಯೆ ಇಪ್ಪತ್ತು ಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಅಧಿಕ ಎನ್ನುವ ವಿಷಯ ನಿಮಗೆ ಗೊತ್ತೇ? ಇಂದಿನ ಯುದ್ಧಗಳನ್ನು ಬರಿ ಕ್ಷಿಪಣಿಗಳೇ ಮಾಡಿ ಮುಗಿಸುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸ್ವತಂತ್ರ ಬರುವ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಕೊನೆಗೊಂಡ ಜಗತ್ತಿನ ಎರಡನೇ ಮಹಾ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಮಡಿದವರ ಸಂಖ್ಯೆ ಐದು ಕೋಟಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು. ಅದರಲ್ಲಿ ಮೂವತ್ತು ಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಜನರನ್ನು ವಿಷಾನಿಲ ತುಂಬಿದ ಕೋಣೆಗಳಿಗೆ ತಳ್ಳಿ ಸಾಯಿಸಿತ್ತು ಹಿಟ್ಲರ್ ನ ಸೇನೆ. ಇಂದಿಗೆ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆ ಇದೆ, ಪ್ರಾಕೃತಿಕ ವೈಪರೀತ್ಯಗಳು ಇವೆ. ಆದರೆ ಇಡೀ ಒಂದು ದೇಶದ ನಾಗರಿಕತೆ, ಯುದ್ಧದಿಂದ ಅಥವಾ ಹಸಿವಿನಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಅಳಿದು ಹೋಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ತುಂಬಾ ಕಡಿಮೆ. ನನ್ನ ಅನಿಸಿಕೆ - ಈಗಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ್ದಕ್ಕೆ ನೀವು ತುಂಬಾನೇ ಲಕ್ಕಿ.


ಮುಂದುವರೆದ ನಾಗರಿಕತೆ, ಜೀವನ್ಮರಣದ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ದಿನವೂ ತಲೆ ಕೆಡಿಸಿಕೊಳ್ಳದಂತೆ ವ್ಯವಧಾನ ತಂದು ಕೊಟ್ಟಿದೆ. ಆದರೆ ಬದಲಾದ ಸವಲತ್ತುಗಳೊಡನೆ ನಮ್ಮ ಜೀವನ ಶೈಲಿ ಅನಾರೋಗ್ಯಕರ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬದಲಿಸಿ ಕೊಳ್ಳದೆ ಇರುವುದು ನಮಗೆ ಬಿಟ್ಟಿದ್ದು. ನಮಗೆ ಅನ್ನಿಸಿದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬದುಕು ಕಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳಲು ಇರುವ ಅವಕಾಶಗಳು ನಮಗೆ ಹಿಂದಿನ ಯಾವ ಕಾಲಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು.


ಮತ್ತೆ ಯಾರಾದರೂ 'ಕಾಲ ಕೆಟ್ಟೋಯ್ತು' ಎಂದು ನಿಮ ಬಳಿ ಹೇಳಿದರೆ ಗಮನಿಸಿ ನೋಡಿ. ಒಂದು ಅವರಿಗೆ ಇತಿಹಾಸದ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಪರಿಚಯ ಇಲ್ಲ. ಮತ್ತು ಅವರು ವಾಸ್ತವದ ಜೊತೆಗೆ ಹೊಂದಾಣಿಕೆಗೆ ಒಪ್ಪದೇ. ಕಾಲದ ಮುನ್ನುಗ್ಗುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಕಳೆದು ಹೋದವರು. ಒಂದು ಕ್ಷಣ ಮನಸ್ಸನ್ನು ವಿರುದ್ಧ ದಿಕ್ಕಿಗೆ ಹೊರಳಿಸಿ ನೋಡಿ. ಬರಲಿರುವ ಕಾಲ ಇನ್ನೋನೇ ಚೆಂದ.

ಕೆರೆಯ ನೀರನ್ನು ಕೆರೆಗೆ ಚೆಲ್ಲಿ

'ಕಿರಾತಕ' ಅಲ್ಲ 'ಭಗೀರಥ'

ನಾನು ನೋಡಿದ ಯಶ್ ಅಭಿನಯದ ಮೊದಲ ಚಿತ್ರ 'ಕಿರಾತಕ'. ಅನ್ವರ್ಥ ನಾಮಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಪಾತ್ರ ಆ ಚಿತ್ರದ ನಾಯಕನದ್ದು. ನಗೆಯಿಕ್ಕಿಸುವ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳು, ಪಡ್ಡೆ ಹುಡುಗನ ತರಹೇವಾರಿ ವಿಚಾರಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಕಾರ್ಯರೂಪಕ್ಕೆ ತರುವ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ನೋಡಿ, ಈತ 'ಕಿರಾತಕ' ನೇ ಸರಿ ಅನ್ನಿಸಿದ್ದು ನಿಜ. ಆದರೆ ತೆರೆಯ ಮೇಲಷ್ಟೇ ನಾಯಕನಾಗಿ ಉಳಿಯದೆ, ಬತ್ತಿದ ಕೆರೆಗಳಿಗೆ ಪುನರುಜ್ಜೀವನ ಕೊಡುವ ಯೋಜನೆ ಕೈಗೊಂಡು ಅದರಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಕಂಡ ಯಶ್ ರನ್ನು ಇಂದಿನ ಕಾಲದ 'ಭಗೀರಥ' ಎಂದು ಕರೆಯುವುದೇ ಸೂಕ್ತವಲ್ಲವೇ?



ಕೆರೆಯ ನೀರನ್ನು ಕೆರೆಗೆ ಚೆಲ್ಲಿ

 ತಲ್ಲೂರು ಕೆರೆ (ಚಿತ್ರ ಕೃಪೆ: ಪ್ರಜಾ ವಾಣಿ)

ಇಷ್ಟಕ್ಕೂ ಯಶ್ ದುಡ್ಡು ಮಾಡಿದ್ದು ಜನರಿಂದ ಮತ್ತು ಅವರು ಅದನ್ನು ಜನರಿಗೆ ಖರ್ಚು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಕೆರೆಯ ನೀರನ್ನು ಕೆರೆಗೆ ಚೆಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ ಎನ್ನುತ್ತೀರಾ? ಸರಿ, ನಾವು ದುಡ್ಡು ಕೊಟ್ಟಿದ್ದು ಚಿತ್ರ ವೀಕ್ಷಣೆಯ ಮನರಂಜನೆಗಾಗಿ ಅಲ್ಲವೇ? ಕೆರೆ ಕಟ್ಟಿ ಕೊಡಲಿಕ್ಕೆ ಅಲ್ಲವೇ ಅಲ್ಲ. ಇಷ್ಟಕ್ಕೂ ಬೇರೆ ಯಾವ ಚಿತ್ರ ನಟ ಇಂಥ ಸೃಜನ ಶೀಲತೆ ಮತ್ತು ದೂರ ದೃಷ್ಟಿ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ? ಇಷ್ಟಕ್ಕೂ ನಮ್ಮ ಸುತ್ತ ಮುತ್ತಲಿನ ಕೆರೆ-ಭಾವಿಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣೆಗೆ ಚಿತ್ರ ನಟರೇಕೆ ಬರಬೇಕು? ನಾವೇ ಆ ಆ ಭಾಗದ ಜನರು ಹಣ ಕೂಡಿಸಿಕೊಂಡು, ಸಹಕಾರಿ ಸಂಸ್ಥೆ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡು ಕೆರೆ-ಭಾವಿಗಳ ಪುನರುಜ್ಜೀವನಕ್ಕೆ ಕೈಲಾದ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡಬಾರದೇಕೆ? ಆ ಕೆಲಸ ನಿಮ್ಮಿಂದಾದರೇ, ನೀವೇ ನಿಮ್ಮೂರಿನ 'ರಾಜಾ ಹುಲಿ'.



ದಿನದ ಕೊನೆಗೆ ಉಳಿದದ್ದೆಷ್ಟು?

ನಾವೆಲ್ಲ ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕುತ್ತೇವೆಲ್ಲ. ದಿನದ ಕೊನೆಗೆ ಅಥವಾ ತಿಂಗಳ ಕೊನೆಗೆ ಉಳಿದದ್ದೆಷ್ಟು? ಅದೇ ತರಹ ಆಣೆಕಟ್ಟುಗಳನ್ನು ಹೊರತು ಪಡಿಸಿ, ಮಳೆಗಾಲದ ಕೊನೆಗೆ ಉಳಿದದ್ದೆಷ್ಟು ನೀರು ಎನ್ನುವುದರ ಲೆಕ್ಕ ನಮಗೇಕೇ ಬೇಡ? ಹಾಗೆಯೇ ಜೀವನದ ಕೊನೆಗೆ ಉಳಿಯುವುದೇನು ಎನ್ನುವ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಯಶ್ ಉತ್ತರ ಕಂಡು ಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಎನಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರಕೃತಿಯಿಂದ ಜೀವ ತಳೆಯುವ ಮಾನವ, ಜೀವ ಕುಲದ ಮುಂದುವರಿಕೆಗೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ಜಲ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮಾಡದೇ ಹೋದರೇ ಯಾವ ಉಪಯೋಗಕ್ಕೆ ಮನುಕುಲದ ಪ್ರಗತಿ?