ದೇಹದ ಗುಡಿಯ ನೋಡಿರಣ್ಣ

ಕನಕದಾಸರ ರಚನೆ ಹೀಗಿದೆ:

"ಏಸು ಕಾಯಂಗಳ ಕಳೆದು

ಎಂಬತ್ನಾಲ್ಕು ಲಕ್ಷ ಜೀವರಾಶಿಯನ್ನು

ದಾಟಿ ಬಂದ ಈ ಶರೀರ ...

ದಾಸನಾಗು, ವಿಶೇಷನಾಗು"

ಆಧುನಿಕ ವಿಕಾಸ ವಿಜ್ಞಾನ (Evolutionary Science) ಕೂಡ ಇದನ್ನೇ ಹೇಳುವುದು. ಜಲಚರಗಳಿಂದ, ಉಭಯವಾಸಿ, ಪಕ್ಷಿಗಳು, ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ಸಸ್ತನಿಗಳು ಮತ್ತು ಕೊನೆಗೆ ಅವು ಮಾರ್ಪಾಡಾಗಿ ಮಾನವ ವಿಕಾಸ ಹೊಂದಿದ್ದು. ನಮ್ಮ ವಿಷ್ಣು ಪುರಾಣ ಕೂಡ ಅದನ್ನೇ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ವಿಷ್ಣುವಿನ ದಶಾವತಾರ ಆರಂಭ ಆಗುವುದು "ಮತ್ಸ್ಯಾವತಾರ" ದಿಂದ. ನಂತರ ಕೂರ್ಮಾವತಾರ. ಹೀಗೆ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ "ಕೃಷ್ಣ" ಬರುತ್ತಾನೆ.

ಮಾನವನ ದೇಹದಲ್ಲಿರುವ ಸಂಕೀರ್ಣ ನರಮಂಡಲ, ಹೊಸ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಗ್ರಹಿಸಬಲ್ಲ ಮೆದುಳು ಮತ್ತು ಅಗತ್ಯಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಮಾರ್ಪಾಡಾದ ಅಂಗಾಂಗಗಳು, ಪಂಚೇಂದ್ರಿಯಗಳು ಬೇರೆ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಾಣಿ-ಪಕ್ಷಿಯಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ಅದಕ್ಕೆ ಮಾನವ ಬೇರೆ ಜೀವ ಸಂಕುಲಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅನುಭವಗಳನ್ನು ಹೊಂದುತ್ತಾನೆ. ಮನುಷ್ಯನ ಮೆದುಳು ಪ್ರಪಂಚವನ್ನು ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ತನ್ನನ್ನು ಕೂಡ ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತದೆ.

ದೇಹ ಮತ್ತು ಮನಸ್ಸು ಬೇರೆ ಬೇರೆಯಲ್ಲ. ದೇಹದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ಭಾಗವೇ ಮನಸ್ಸು. ಅದಕ್ಕೆ ನೋಡಿ ಮನಸ್ಸು ಭಾರವಾದಾಗ ದೇಹ ನಿಶ್ಚಲವಾಗುತ್ತದೆ. ಮತ್ತು ದೇಹ ರೋಗದಿಂದ ಬಳಲಿದಾಗ ಮನಸ್ಸು ಮಂಕಾಗುತ್ತದೆ. ದೇಹ ಮತ್ತು ಮನಸ್ಸು ಒಂದರೊಂದಿಗೆ ಇನ್ನೊಂದು ಸಂಪೂರ್ಣ ಬೆಸೆದುಕೊಂಡಿವೆ. ಆರೋಗ್ಯವಂತ ಮನಸ್ಸು, ದೇಹವನ್ನು ಆರೋಗ್ಯವಾಗಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಅರೋಗ್ಯವಂತ ದೇಹ, ಮನಸ್ಸು ಹೊಸ ಅನುಭವಗಳನ್ನು ಹೊಂದಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ದೇಹ ಅರ್ಥವಾದರೆ ಮನಸ್ಸು ಕೂಡ ಅರ್ಥವಾಗುತ್ತಾ ಹೋಗುತ್ತದೆ.

ದೇಹವನ್ನು ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು, ದಂಡಿಸಲು ಮತ್ತು ಅದರಿಂದ ಮನಸ್ಸು ಹೊಸ ಪ್ರಪಂಚಕ್ಕೆ ತೆರೆದೆಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಮಾಡಲು ಹುಟ್ಟಿದ್ದೇ ಹಠ ಯೋಗ, ಯೋಗಾಸನಗಳು. ಸಾಧು, ಸಂತರು ಅಧ್ಯಾತ್ಮ ಸಾಧನೆಗೆ ತೊಡಗಿದ್ದೆ ದೇಹವನ್ನು ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದರ ಮೂಲಕ. ಅದಕ್ಕೆ ಸಂತ ಶಿಶುನಾಳ ಶರೀಫರು ಹಾಡಿದ್ದು:

"ಗುಡಿಯ ನೋಡಿರಣ್ಣ 

ದೇಹದ ಗುಡಿಯ ನೋಡಿರಣ್ಣ,

ಗುಡಿಯ ನೋಡಿರಿದು

ಪೊಡವಿಗೆ ಒಡೆಯನು,

ಅಡಗಿಕೊಂಡು

ಕಡುಬೆಡಗಿನಲಿರುತಿಹ,

ಗುಡಿಯ ನೋಡಿರಣ್ಣ

ದೇಹದ ಗುಡಿಯ ನೋಡಿರಣ್ಣ" 

ಈ ಹಾಡು ನನಗೆ ಇನ್ನೂ ಸಂಪೂರ್ಣ ಅರ್ಥ ಆಗಿಲ್ಲ. ಅರ್ಥ ಆದ ದಿನ, ನನ್ನ ಜೀವನವು ಮುಗಿದಿರುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವ ಅರಿವು ನನಗಿದೆ.

ಗಂಡನ ಮನೆಯಲಿ ಮಾರಿ ಮುತ್ತು, ತವರು ಮನೆಯಲಿ ಸ್ವಾತಿ ಮುತ್ತು

ಹಾಗೆ ಕೆಲವು ಹೆಂಡತಿಯರಿರುತ್ತಾರೆ (ಎಲ್ಲರೂ ಅಲ್ಲ). ಅವರಿಗೆ ತವರು ಮನೆ ಪ್ರೇಮಲೋಕ. ಗಂಡನ ಮನೆ ರಣರಂಗ. ಅವರಿಗೆ ತಮ್ಮ ತಂದೆ ಎಂದರೆ ಹೀರೋ. ಗಂಡ ಎಂದರೆ ಶುದ್ಧ ಶನಿ. ಗಂಡನ ಮನೆಯವರೆಲ್ಲ ಸೋಂಭೇರಿಗಳು. ತವರು ಮನೆಯಲ್ಲಿರುವ ತಮ್ಮಂದಿರು ಎಷ್ಟೋ ವರ್ಷ ಖಾಲಿ ಅಡ್ಡಾಡಿದರೂ, ಅವರಿಗಿನ್ನೂ ಸಮಯ ಬಂದಿರಲಿಲ್ಲ ಅಷ್ಟೇ. ಅವರ ತಾಯಿ ಕರುಣಾಮಯಿ. ಆದರೆ ಅತ್ತೆ ಮಾತ್ರ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲೂ ಇಲ್ಲದ ಕ್ರೂರಿ.

ಹಾಲುಂಡ ತವರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಅವರಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲೂ ಇಲ್ಲದ ಮಮಕಾರ. ಗಂಡನ ಮನೆಯವರೆದ್ದೆಲ್ಲ  ಸುಮ್ಮನೆ ಹಾಹಾಕಾರ. ತಮ್ಮ ಸೋದರ-ಸೋದರಿಯರು ಪ್ರೀತಿ ಸೂಸುವ ಚಂದನೆಯ ಗಿಳಿಗಳು. ಗಂಡನ ಸೋದರ-ಸೋದರಿಯರು ಕಾ-ಕಾ ಎಂದು ಅರಚುವ ಕಾಗೆಗಳು.

ತವರು ಮನೆಯ ಅಸ್ತಿ ತಮ್ಮಂದಿರಿಗೆ ಇರಲಿ ಎನ್ನುವ ಔದಾರ್ಯತೆ. ಗಂಡನ ಮನೆಯ ಆಸ್ತಿಯೋ? ಕಾನೂನು-ಕೋರ್ಟ್ ಎಂದು ವೀರಾವೇಶ ತೋರುವ ಝಾನ್ಸಿ ರಾಣಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀಬಾಯಿಯರು. ತಮ್ಮ ತಂದೆ ತಪ್ಪು ಮಾತನಾಡಿದನೋ, ಅದು ಏನೋ ಬಾಯಿ ತಪ್ಪಿನಿಂದ ಬಂದ ಮಾತು ಅಷ್ಟೇ. ಅದೇ ಗಂಡ ಮಾತನಾಡಿದನೋ, ಜೈಲಿಗೆ ಕಳಿಸದೆ ಹಾಗೆ ಬಿಟ್ಟರೆ ಬುದ್ಧಿ ಬರದು ಎನ್ನುವ ಕ್ರೋಧ. ತಮ್ಮ ತಮ್ಮಂದಿರು ತಪ್ಪು ಮಾಡಿದರೋ, ಅದು ಆವೇಶ ಅಷ್ಟೇ. ಅದನ್ನು ಬೇಗ ಮರೆತಷ್ಟು ವಾಸಿ. ಅದೇ ಗಂಡನ ಮನೆಯವರು ಮಾಡಿದರೆ, ಅವರನ್ನು ಆಗಿಂದಾಗಲೇ ಮನೆಯಿಂದ ಆಚೆ ತಳ್ಳಿ ಬಿಡಬೇಕು.

ತಾವೇ ತಪ್ಪು ಮಾತನಾಡಿದರೆ, ಅದನ್ನು ಅಲ್ಲೇ ಕ್ಷಮಿಸಿಬಿಟ್ಟರೆ ವಾಸಿ. ಇಲ್ಲವೆಂದರೆ ಎಷ್ಟು ಸಲ ಅದೇ ಮಾತು ಆಡುವಿರಿ ಎಂದು ಗಂಡನ ಮೇಲೆ ಅಪವಾದ ಹೊರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅದೇ ಗಂಡ ಮಾತನಾಡಿದನೋ, ಅವನನ್ನು ಚುಚ್ಚಿ, ಚುಚ್ಚಿ ಹುಚ್ಚನನ್ನಾಗಿ ಮಾಡದಿದ್ದರೆ ಕೇಳಿ.

ಒಂದೇ ನಾಣ್ಯಕ್ಕೆ ಎರಡು ಮುಖವಿದ್ದ ಹಾಗೆ ಹೆಂಡತಿಯರಿಗೆ ಕೂಡ ಎರಡು ಮುಖ ಉಂಟು. ಕೆಲವರಲ್ಲಿ ಆ ಮುಖಗಳ ನಡುವೆ ಹೆಚ್ಚು ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಇರದಿದ್ದರೆ, ಇನ್ನು ಕೆಲವರು ಮಾತ್ರ ಗಂಡನ ಮನೆಯಲಿ ಮಾರಿ ಮುತ್ತು, ತವರು ಮನೆಯಲಿ ಸ್ವಾತಿ ಮುತ್ತು.

ವಿಪರ್ಯಾಸಗಳು

೧. ಪುನೀತ್ ರಾಜಕುಮಾರ್ ಅಕಾಲ ಮರಣಕ್ಕೆ ಈಡಾದಾಗ ಸಂತಾಪ ವ್ಯಕ್ತ ಪಡಿಸಿದ ಕೆಲವರು ತಾವು ಮಾತ್ರ ೮೦ ವರ್ಷ ಬದುಕುವ ಭ್ರಮೆಯಲ್ಲಿರುತ್ತಾರೆ.

೨. ಪುನೀತ್ ರಾಜಕುಮಾರ್ ಮಾಡಿದ ಸಮಾಜ ಸೇವೆ ಕೊಂಡಾಡುವ ಕೆಲವು ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳು, ತಮ್ಮ ಗಂಡ ಯಾವುದೊ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ೨೦೦೦ ರೂಪಾಯಿ ದೇಣಿಗೆ ನೀಡಿದರೆ ಆಕಾಶವೇ ಕಳಚಿ ಬಿದ್ದ ಹಾಗೆ ಆಡುತ್ತಾರೆ.

೩. ಬೇರೆಯವರ ಮಕ್ಕಳ ಮೇಲೆ ಘೋರ ಅಪವಾದ ಹೊರಿಸುವ ಕೆಲವರು, ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳೇ ತಪ್ಪು ಮಾಡಿದಾಗ ಅದು ಆವೇಶದಲ್ಲಿ ಆದ ತಪ್ಪು ಅಷ್ಟೇ ಎಂದು ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.

೪. ಬೇರೆಯಯವರಿಗೆ ಆಸ್ತಿ ಪಾಲು ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಸಲಹೆ ನೀಡುವ ಕೆಲವು ವಕೀಲರು, ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ನ್ಯಾಯ ಸಮ್ಮತವಾಗಿ ಪಾಲು ನೀಡಿರುವುದಿಲ್ಲ.

೫. ಗಂಡನ ಮನೆಯಲಿ ಮಾರಿ ಮುತ್ತು, ತವರು ಮನೆಯಲಿ ಸ್ವಾತಿ ಮುತ್ತು - ಕೆಲವು ಹೆಂಡತಿಯರು

ನಿಮ್ಮ ಅನುಭವಕ್ಕೆ ಬಂದ ವಿಪರ್ಯಾಸಗಳು ಯಾವು?

ಬರಲಿರುವ ಅತಿಥಿಗೆ ಕಾಯದೆ

ಕವಿ ಕುವೆಂಪು ಬರೆದರು:

 

'ತೆರೆದಿದೆ ಮನೆ

ಓ, ಬಾ ಅತಿಥಿ

ಹೊಸ ಬೆಳಕಿನ

ಹೊಸ ಗಾಳಿಯ

ಹೊಸ ಬಾಳನು

ತಾ ಅತಿಥಿ'

ಇದು ಒಬ್ಬ ಆಶಾವಾದಿಯ ಗೀತೆ. ಆದರೆ ಬಂದಿರುವ ಅತಿಥಿ ಸಂತೋಷ ತರಲಿದ್ದಾನೋ ಅಥವಾ ಪಾಪದ ಕೂಪಕ್ಕೆ ತಳ್ಳಲಿದ್ದಾನೋ ಅನುಭವಿಸಿದ ಮೇಲೆಯಷ್ಟೇ ಗೊತ್ತಾಗುವುದು. ಸಂತೋಷ ನಮ್ಮಲ್ಲಿರದೆ ಅದನ್ನು ಒಬ್ಬ ಅತಿಥಿ ತಂದು ಕೊಡುತ್ತಾನೆ ಎಂದುಕೊಂಡರೆ ಬದುಕು ನಮಗೆ ಪಾಠ ಕಲಿಸದೇ ಬಿಡದು. ಒಂದು ವೇಳೆ ನಿಮಗೆ ಬೇಕಾದ ಅತಿಥಿ ನಿಮ್ಮಿಂದ ದೂರವಾಗಿ, ಬೇಡವಾದ ಅತಿಥಿ ನಿಮ್ಮ ಮನೆಗೆ ವಕ್ಕರಿಸಿಕೊಂಡರೆ ಆಗೇನು ಮಾಡುವಿರಿ? ಆಗ ಇದೇ ಹಾಡನ್ನು ಹಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವೇ? ನಾವು ಕಲಿಯದ ಪಾಠಗಳನ್ನು ಬದುಕು ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಕಲಿಸದೇ ಬಿಡುವುದಿಲ್ಲ. ಹತ್ತಿರದವರ ಅಗಲಿಕೆ, ಬಲವಾಗಿ ನಂಬಿದ್ದಲ್ಲಿ ಮೋಸ, ಮನಸ್ಸಿಟ್ಟು ಮಾಡಿದ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ಸೋಲು ಇವುಗಳು ಸ್ವಾರ್ಥಭರಿತ ಸಂಬಂಧಗಳ ಅರ್ಥಹೀನ ಬದುಕನ್ನು ಮನದಟ್ಟು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತವೆ. 'ನಾನು' ಎನ್ನುವ 'ಅಹಂ' ಕರಗಿದಷ್ಟು 'ಮಾಯೆ' ಎನ್ನುವ ಪೊರೆಯು ಕಳಚುತ್ತಾ ಹೋಗುತ್ತದೆ. ಆಗ ನಮಗೆ ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಅಡಿಗರ ಕಾವ್ಯ ಅರ್ಥವಾಗುತ್ತಾ ಹೋಗುತ್ತದೆ.

 

'ಸಪ್ತಸಾಗರದಾಚೆ ಎಲ್ಲೊ

ಸುಪ್ತ ಸಾಗರ ಕಾದಿದೆ'

 

ಕವಿ ಆಶಾವಾದಿ. ಕವಿ ನಿರಾಶಾವಾದಿ. ಭಾವನೆಗಳು ಉಯ್ಯಾಲೆಯ ಹಾಗೆ. ಮುಂದೆ ಜೀಕಿದಷ್ಟು ಬಲವಾಗಿ ಹಿಂದೆ ತಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಭಾವನೆಗಳೆಂಬ ಸಪ್ತ ಸಾಗರಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದು ತಟಸ್ಥ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ತಲುಪಿದಾಗ ಅದುವರೆಗೆ ಅರಿವಿಗೆ ಬರದಿದ್ದ ಸುಪ್ತ ಸಾಗರ ನಮ್ಮ ಅನುಭವಕ್ಕೆ ಬರತೊಡಗುತ್ತದೆ. ಅದು ನಮ್ಮದೇ ಸುಪ್ತ ಮನಸ್ಸು. ಮನದಾಳದ ರಾಗ-ದ್ವೇಷಗಳು ತಮ್ಮ ಅಲೆಯ ಬಡಿತ ನಿಲ್ಲಿಸಿದಾಗ, ಕಂಪನವಿಲ್ಲದ ನೀರಿನ ಭಾವಿಯ ತಳ ಗೋಚರವಾಗತೊಡಗುತ್ತದೆ. ಬೀಸುವ ಗಾಳಿಗೆ ನೀರು ಕಂಪಿಸಿದರೆ ಮತ್ತೆ ಎಲ್ಲವೂ ಅಸ್ಪಷ್ಟ. ತಹಬದಿಗೆ ಬಂದಾಗ ಸುಪ್ತ ಮನಸ್ಸಿನ ಆಳ, ಅಗಲಗಳು ಸ್ಪಷ್ಟ. ಸ್ಪಷ್ಟತೆಯೊಡನೆ  'ಇರುವುದೆಲ್ಲವ ಬಿಟ್ಟು ಇರದುದರೆಡೆಗೆ ತುಡಿವುದೇ ಜೀವನ' ಎನ್ನುವ ಕವಿಯ ಮಾತು ನಮ್ಮ ಅನುಭವಕ್ಕೆ ಬರತೊಡಗುತ್ತದೆ. ಆ ಸತ್ಯ ಅರ್ಥವಾದ ಮೇಲೂ ಮತ್ತೆ ಸ್ವಾರ್ಥ ತುಂಬಿದ ಸಂಬಂಧಗಳಿಗೆ ಹಾತೊರೆದರೆ ನಮ್ಮ ಕಲಿಕೆ ಅಪೂರ್ಣ.

 

'ಇಂತಾದರೂ ಬಾ

ಅಂತಾದರೂ ಬಾ

ಎಂತಾದರೂ ಬಾ'

 

ಎಂದು ಬರಲಿರುವ ಅಥವಾ ಬಾರದಿರುವ ಅತಿಥಿಗೆ ಕಾಯದೆ, ಬದುಕಿನ ತಿರುಗಣಿಗೆ ಸಿಕ್ಕು ಸುತ್ತದೆ, ನಮ್ಮ ಸುಪ್ತ ಮನಸಿನ ಭಾವಿಯನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛವಾಗಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ನಮ್ಮದಲ್ಲವೇ? ಬೇಕಿದ್ದ ಅತಿಥಿ ಸಂತೋಷ ತರಬಹುದು ಹಾಗೆಯೇ ಬೇಡದ ಅತಿಥಿ ನಮ್ಮ ಭಾವಿಗೆ ಕಲ್ಲು ಹಾಕಬಹುದು. ಆದರೆ ಎಷ್ಟು ಬೇಗನೆ ಕಂಪನ ನಿಲ್ಲಿಸಬೇಕು ಎನ್ನುವುದು ಮಾತ್ರ ನಮಗೆ ಇರುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ. ನಮ್ಮ ಸಂತೋಷ, ನಮ್ಮ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಯಾವುದೋ ಅತಿಥಿ ನಿರ್ಧರಿಸಬಾರದಲ್ಲವೇ?

ಕುವೆಂಪು ರಚಿಸಿದ ಆ ಗೀತೆ ಕೇಳಲು ನನಗೆ ಇಷ್ಟ. ಆದರೆ ಅದು ಬದುಕುವ ದಾರಿಯಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದು ಮಾತ್ರ ನನಗೆ ಜೀವನ ಕಲಿಸಿ ಕೊಟ್ಟ ಪಾಠ. ಹಾಗೆಯೇ ಅಡಿಗರ ಕಾವ್ಯ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಆಗಬೇಕೆಂದು ಏನಿಲ್ಲ. ಬದುಕು ಕೊಡಮಾಡುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಅನುಭವ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಒಂದೇ ಆಗಬೇಕೆಂದಿಲ್ಲ. ನಮ್ಮ ನಮ್ಮ ಬುತ್ತಿ ನಾವು ಉಣ್ಣಬೇಕು ಅಷ್ಟೇ.

Book Summary: Autobiography of a Yogi

This book is not just the tale of Sri Paramahansa Yogananda. It is also account of his lineage of Guru’s, Sri Yukteshwar Giri and Lahiri Mahasaya. And many numerous yogis who had supernatural powers.

Determined to be a Yogi from childhood, Sri Paramahansa Yogananda captures vivid memories of his meetings with various yogi’s during his spiritual journey. One yogi who levitated during meditation, another who appeared in two different places at the same time, one who tamed wild tigers, one who never slept, another who never ate, and the list goes on and on. All these fetes appear to be supernatural to us which science can’t explain yet but are quite common in the world of spiritual practitioners. For those who could transcend materialistic inclinations and practice meditation for long periods, certain siddhis come naturally. That would be to foresee the future or the power to heal the ailing. But they are more interested in their spiritual sadhana than showing off their supernatural powers.

This book provides insight into the world of numerous such yogis, their ways of thinking and living which are very different than that of common men driven by sensual pleasures and hoarding of wealth. For those on the spiritual path, this book would certainly be a motivation and the yogi’s mentioned in this book would only increase their resolve to remain committed to the spiritual path.