ಕುರಿ, ತೋಳ ಮತ್ತು ಕುರಿ ಕಾಯುವ ನಾಯಿ

ಲಕ್ಷಾಂತರ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಮಾನವ ಅಲೆಮಾರಿಯಾಗಿ, ಬೇಟೆಯಾಡುತ್ತ ಜೀವಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ಆದರೆ ಅವನು ಕ್ರಮೇಣ ಕೃಷಿಕನಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟ. ಏಕೆಂದರೆ ಅದು ಬೇಟೆಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಸುಲಭ ಮತ್ತು ಅದರಿಂದ ಹೆಚ್ಚು ಹೊಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ತುಂಬಿಸಬಹುದಾಗಿತ್ತು. ಕೃಷಿ ಜೀವನ ಮನುಷ್ಯರು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಬಂದು ಒಂದು ಸಮಾಜ ಕಟ್ಟಲು ಸಹಾಯವಾಯಿತು. ಪ್ರಕೃತಿ ಮನುಷ್ಯನಿಗೆ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲ ಜೀವಿಗಳಿಗೆ ಸುಲಭ ಜೀವನ ಹುಡುಕಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಚೋದಿಸುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಕೃಷಿ ಕೆಲಸ ಇಷ್ಟವಾಗದೇ, ಕೃಷಿ ಮಾಡುವವರನ್ನು ದೋಚುವ (ಮೋಸದಿಂದಲೋ ಅಥವಾ ದಬ್ಬಾಳಿಕೆಯಿಂದಲೋ) ಮತ್ತು ಅದರಿಂದ ಸುಲಭ ಜೀವನ ಸಾಗಿಸುವ ವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಹಲವರು ಆಯ್ದುಕೊಂಡರು. ಇಂತಹ ಕಳ್ಳರನ್ನು ಎದುರಿಸಲು, ಅವರಿಂದ ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ದಂಡನಾಯಕರು, ತಳವಾರರು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡರು. ಅಂತಹ ಹಲವರು ದಂಡನಾಯಕರಿಗೆ ನಾಯಕ ಆದವನೇ ರಾಜ ಎನಿಸಿಕೊಂಡ. ಹೀಗೆ ನಮ್ಮ ಸಮಾಜ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುತ್ತ ಹೋಯಿತು.

ಇಂದಿಗೂ ಕೂಡ ಎಲ್ಲಾ ಸಮಾಜಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಲೋಪ ದೋಷಗಳಿರುತ್ತವೆ. ದೌರ್ಬಲ್ಯಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಅವುಗಳ ದುರ್ಬಳಕೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಜನರು ಹುಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮಾಫಿಯಾ ಅಥವಾ  ಭ್ರಷ್ಟ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಅಧಿಕಾರಿಗಳು. ಕೆಲವರು ದಬ್ಬಾಳಿಕೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಇನ್ನು ಕೆಲವರು ಮೋಸ ಮಾಡಿ ತಮ್ಮ ಜಾಣ್ಮೆ ಮೆರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಅವರು ಬದುಕುವುದು ಸಮಾಜದ ರಕ್ತ ಹೀರುತ್ತ ಅಲ್ಲದೆ ಯಾವುದೇ ಕೃಷಿ ಸಾಧನೆಯಿಂದಲ್ಲ.

ಎಲ್ಲ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಮೂರು ವರ್ಗದ ಜನರಿರುತ್ತಾರೆ. ಹೆಚ್ಚಿನವರು ಕುರಿಗಳು. ಅವರಿಗೆ ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ. ಕೆಲವರು ತೋಳಗಳು. ಅವರು ಕುರಿಗಳನ್ನು ಹರಿದು ತಿನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಇನ್ನು ಕೆಲವರು ಕುರಿ ಕಾಯುವ ನಾಯಿಗಳು. ಅವರು ತಮ್ಮ ಪ್ರಾಣವನ್ನೇ ಒತ್ತೆ ಇಟ್ಟು ಕುರಿಗಳನ್ನು ಕಾಪಾಡುತ್ತಾರೆ. ಸುತ್ತಲಿನ ಪರಿಸರ ಸದಾ ಗಮನಿಸುತ್ತಾ ಇರುತ್ತಾರೆ. ತೋಳ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಬಿದ್ದೊಡನೆ ಎಚ್ಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮತ್ತು ಅವಶ್ಯಕತೆ ಬಿದ್ದರೆ ಕಾದಾಟಕ್ಕೆ ಇಳಿಯುತ್ತಾರೆ.

ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಮುಂಬೈ ನಲ್ಲಿ ಭಯೋತ್ಪಾದಕರ ಧಾಳಿಯಾದಾಗ, ಅಲ್ಲಿನ ಸಾರ್ವಜನಕರು ಕುರಿಗಳಾಗಿದ್ದರು. ತೋಳ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ ಭಯೋತ್ಪಾದಕರ ಗುಂಡಿಗೆ ಬಲಿಯಾಗಿ ಸುಲಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣ ತೆತ್ತರು. ಆದರೆ ಆ ತೋಳಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಿದ 'ಬ್ಲಾಕ್ ಕ್ಯಾಟ್ ಕಮಾಂಡೋ' ಗಳು ಮತ್ತು ಶಸ್ತ್ರಸಜ್ಜಿತ ಪೋಲಿಸ್ ರು ವಹಿಸಿದ ಪಾತ್ರ ಕುರಿಗಳನ್ನು ಕಾಯುವುದು ಮತ್ತು ತೋಳವನ್ನು ಓಡಿಸುವುದು ಇಲ್ಲವೇ ಕೊಲ್ಲುವುದು ಆಗಿತ್ತು.

ಭಾರತದ ಚರಿತ್ರೆಯನ್ನು ಗಮನಿಸುತ್ತಾ ಹೋಗಿ. ನಮ್ಮ ಹಾಗೆ ಪರಕೀಯರಿಂದ ಹಲವಾರು ಬಾರಿ ಅಕ್ರಮಣಕ್ಕೊಳಗಾದ ದೇಶ ಬೇರೆ ಯಾವುದೂ ಇಲ್ಲ. ಹಾಗೆ ಅಕ್ರಮಣಕ್ಕೊಳಗಾದಾಗ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಇದ್ದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಗಮನಿಸಿ. ಕುರಿ ಕಾಯುವ ನಾಯಿ ಕಡಿಮೆ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿದ್ದಾಗ, ಕುರಿಗಳೇ ಹೆಚ್ಚು ತುಂಬಿಕೊಂಡಿದ್ದಾಗ ತೋಳ ಸುಲಭದಲ್ಲಿ ಗೆಲ್ಲಲು ಸಾಧ್ಯ ಅಲ್ಲವೇ? ತೋಳಗಳ ಹಿಂಡಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ತೋಳ ಹೋರಾಡುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಕುರಿ ಹಿಂಡು ಚೆಲ್ಲಾಪಿಲ್ಲಿಯಾಗಿ ಸುಲಭಕ್ಕೆ ಪ್ರಾಣ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಜೊತೆಗೆ ಕೆಲವೇ ಇದ್ದ ಕಾವಲು ನಾಯಿಗಳನ್ನು ಕೂಡ ಸಾವಿನ ಅಂಚಿಗೆ ತಳ್ಳಿಬಿಡುತ್ತವೆ. ನಿಮಗೆ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಅರ್ಥವಾಗಿರಲಿಕ್ಕೆ ಸಾಕು.

ಇದು ಸಮಾಜದ ಮತ್ತು ದೇಶದ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ನಿರಂತರ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ. ಇದು ಸಣ್ಣ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅಂದರೆ ಕುಟುಂಬದ ಒಳ ಜಗಳಗಳಲ್ಲಿ ಕೂಡ ನಡೆಯುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ನಿಮ್ಮ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲೇ ಕುರಿ ಯಾರು, ತೋಳ ಯಾರು ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬ ಕಾಯುವ ನಾಯಿ ಯಾರು ಎಂದು ಗಮನಿಸಿ ನೋಡಿ. ಎಲ್ಲದಕ್ಕೂ ಮುಂಚೆ ನಿಮ್ಮ ಪಾತ್ರ ಏನು ಎಂದು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಿ. ನೀವು ಕುರಿಯಾಗಿದ್ದರೆ ನನ್ನ ಸಂತಾಪಗಳು. ನಿಮ್ಮನ್ನು ದೂಷಣೆಗೆ ಗುರಿ ಮಾಡಿ, ನಿಮ್ಮನ್ನು ಹುರಿ ಮುಕ್ಕುವ ತೋಳಗಳು ಹತ್ತಿರಕ್ಕೆ ಬರುವ ಮುನ್ನವೇ ಎಚ್ಚೆತ್ತುಕೊಳ್ಳಿ. ನಾಯಿಗಳ ಸ್ನೇಹ ಗಳಿಸಿ ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ಮೀರದಿರಿ. ಒಂದು ವೇಳೆ ನೀವು ತೋಳವೇ ಆಗಿದ್ದರೆ, ಎಲ್ಲಾ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಿಮ್ಮ ಆಟ ನಡೆಯುವುದಿಲ್ಲ. ನಿಮ್ಮನ್ನು ಗಮನಿಸುವ ನಾಯಿಗಳು ಇವೆ. ನಿಮ್ಮ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರ ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ ಆದರೆ ನಿಮ್ಮ ಕೊನೆ ಗ್ಯಾರಂಟಿ ಎನ್ನುವುದು ಮರೆಯಬೇಡಿ. ನೀವು ಕುಟುಂಬ ಕಾಯುವ ನಾಯಿ ಆಗಿದ್ದರೆ ನಿಮಗೆ ಹೃತ್ಪೂರ್ವಕ ಅಭಿನಂದನೆಗಳು. ಕುರಿ ಎನ್ನುವ ಕುಟುಂಬ ಮತ್ತು ಸಮಾಜದ ರಕ್ಷಣೆ ಮಾಡಿದ್ದಕ್ಕೆ. 

ಇದೇ ತರಹದ ತರ್ಕವನ್ನು ಅಮೆರಿಕದ Navy Seal ಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಇಸ್ರೇಲ್ ದೇಶದ Mossad ಕಮಾಂಡೋಗಳಿಗೆ ಹೇಳಿಕೊಡಲಾಗುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಇದು ಇತಿಹಾಸ ಓದಿದ ಮತ್ತು ಸಮಾಜವನ್ನು ಗಮನಿಸುವ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾದ ಸಾಮಾನ್ಯ ತಿಳುವಳಿಕೆ.

ಚಿತ್ರ: ಹೋರಾಟದ ನಂತರ ನಾಯಿಯನ್ನು ಕುರಿ ಸಂತೈಸುತ್ತಿರುವುದು  

ಅನುರಾಗ ಮಾಲಿಕೆ, ಅದಕಿಲ್ಲ ಹೋಲಿಕೆ

೧೯೬೦ ಮತ್ತು ೭೦ ರ ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ ರಾಜಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಭಾರತಿ ಅವರು ಒಟ್ಟಾಗಿ ೨೧ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ನಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಜೋಡಿ ನೋಡಿಯೇ 'ಭಲೇ ಜೋಡಿ' ಎನ್ನುವ ಚಿತ್ರ ತಯಾರಾಗಿತ್ತು. ಅವರ 'ಹೃದಯ ಸಂಗಮ' ಎನ್ನುವ ಕಪ್ಪು ಬಿಳುಪಿನ ಚಿತ್ರದ ಒಂದು ಹಾಡು ನನಗೆ ಅಚ್ಚು ಮೆಚ್ಚು. ಈ ಹಾಡಿನ ಚಿತ್ರೀಕರಣದಲ್ಲಿ ದೃಶ್ಯ-ವೈಭವಗಳಿಲ್ಲ. ಬಟ್ಟೆ-ಆಭರಣಗಳ ಶ್ರೀಮಂತಿಕೆಯ ಪ್ರದರ್ಶನ ಇಲ್ಲ. ಆದರೆ ಪ್ರೀತಿಯ ತೋರ್ಪಡಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಭರ್ತಿ ಶ್ರೀಮಂತಿಕೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ನಾಯಕ-ನಾಯಕಿ ಹೀಗೆ ಹಾಡುತ್ತಾರೆ:

'ನೀ ತಂದ ಕಾಣಿಕೆ

ನಗೆ ಹೂವ ಮಾಲಿಕೆ

ನಾ ತಂದ ಕಾಣಿಕೆ

ಅನುರಾಗ ಮಾಲಿಕೆ

ಅದಕಿಲ್ಲ ಹೋಲಿಕೆ'

ಹಳೆಯ ಕೆಲವೇ ಹಾಗಿತ್ತೋ ಅಥವಾ ಇದೆಲ್ಲ ಬರಿ ಕವಿಯ ಕಲ್ಪನೆ ಏನೋ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಇಂದಿನ ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಕಾಣಿಕೆ ಅಂದರೆ ಅದು ವಜ್ರದ್ದೋ ಇಲ್ಲವೇ ಬಂಗಾರದ್ದೋ ಆಗಿರಬೇಕು.ಯಾರಿಗೆ ಬೇಕು ನಗೆ ಹೂವ ಮಾಲಿಕೆ? ಹೇಳಿ, ನೀವೇ ಹೇಳಿ? ಗಂಡಸರೇನು ಕಡಿಮೆ ಇಲ್ಲ. ಮಾವನ ಆಸ್ತಿಯ ಮೌಲ್ಯ ಹೆಂಡತಿಯ ಅನುರಾಗಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮುಖ್ಯ.

'ಮೈ ಮರೆತು ನಿಂತೆ ಆ ನಿನ್ನ ನೋಟಕೆ

ನಾ ಹಾಡಿ ಕುಣಿದೆ ನಿನ್ನೆದೆ ತಾಳಕೆ'

ಈ ತರಹದ ನಿಷ್ಕಲ್ಮಶ ಮತ್ತು ಯಾವುದೇ ಷರತ್ತು-ಕರಾರುಗಳಿಲ್ಲದ ಪ್ರೀತಿ ಗಂಡ-ಹೆಂಡತಿ ಇಬ್ಬರೂ ಬಡವರಾಗಿದ್ದರೆ ಮಾತ್ರ ಸಾಧ್ಯವೇನೋ? ಅಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿ-ಅಂತಸ್ತಿನ ಅಡಚಣೆ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಯಾರು ಹೆಚ್ಚು-ಕಡಿಮೆ ಎನ್ನುವ ವಾದ-ವಿವಾದಗಳಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಆಗ ಸಂಗಾತಿಯ ನೋಟಕ್ಕೆ ಮೈ ಮರೆಯುವುದು, ಲಹರಿಯನ್ನು ಗೊತ್ತು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಸಾಧ್ಯವೋ ಏನೋ? ಅದು ಬಿಟ್ಟು ಕೊಡು-ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ, ನಾನೇ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಎನ್ನುವ ಸ್ಪರ್ಧೆಯಲ್ಲಿ ಹೇಗೆ ಸಾಧ್ಯ? ನೀವುಗಳು ಅವನ್ನೆಲ್ಲ ಮೀರಿ ನಿಂತ ಜೋಡಿಯಾಗಿದ್ದರೆ ನಿಮಗೆ ಅಭಿನಂದನೆಗಳು. ನಿಮ್ಮಂತವರನ್ನು ನೋಡಿಯೇ ಇಂತಹ ಕಾವ್ಯ ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗಿರಲಿಕ್ಕೆ ಸಾಧ್ಯ.

'ಈ ಬಾಳ ಗುಡಿಗೆ ನೀನಾದೆ ದೀಪಿಕೆ

ಬೆಳಕಾಗಿ ನಿಂದೆ ನೀ ಎನ್ನ ಜೀವಕೆ'

ರಾಜಕುಮಾರ್ ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ ಅವರ ಮಗ ಪುನೀತ್ ರ ಕಾಲವೂ ಮುಗಿದು ಹೋಗಿದೆ. ಇಂದಿಗೆ ಆದರ್ಶಮಯ ಚಿತ್ರಗಳು ಇಲ್ಲ. ಇಂದಿಗೆ ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳು ನೋಡುವುದು ಧಾರಾವಾಹಿಗಳನ್ನು. ಅದರಲ್ಲಿನ ಪಾತ್ರಗಳು ತೊಟ್ಟ ಆಭರಣಗಳನ್ನು ತಾವು ತೊಟ್ಟು ಯಾರಿಗೆ ಹೊಟ್ಟೆ ಉರಿಸಬೇಕು ಎನ್ನುವ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರದಲ್ಲಿ ಅವರು ಮೈ ಮರೆತಿರುತ್ತಾರೆ. ಆ ಧಾರಾವಾಹಿಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಣ್ಣಿನ ಪಾತ್ರಗಳೇ ಎಲ್ಲ ನಿರ್ಧಾರಗಳನ್ನು ಮಾಡುವುದು ನೋಡಿ ತಮ್ಮ ಕುಟುಂಬ ಕೂಡ ತಮ್ಮ ಕಪಿಮುಷ್ಠಿಯಲ್ಲಿ ಇರಬೇಕೆಂದು ಬಯಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರಿಗೆ ಸುಮಧುರ ಗೀತೆಗಳು ಬೇಕಿಲ್ಲ. ಅವರವರ ಲೋಕ ಅವರವರಿಗೆ ಆಗಿ ಹೋಗಿದೆ. ಮಕ್ಕಳು ಮೊಬೈಲ್ ಗೇಮ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಕಳೆದು ಹೋಗಿರುತ್ತಾರೆ. ನನ್ನ ತರಹದವರು ಹಳೆಯ ಹಾಡು ಕೇಳುತ್ತ ಹೊಸ ಲೇಖನ ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ. ನಿಮ್ಮ ತರಹದವರು  'ಲೈಕ್' ಒತ್ತಿ ನಿಟ್ಟುಸಿರು ಬಿಡುತ್ತೀರಿ.

ವಾಸ್ತವ ಹೇಗಾದರೂ ಇರಲಿ, ಹಾಡು ಕೇಳುತ್ತ ಸಂತೋಷ ಹೊಂದಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಅಲ್ಲವೇ ಹಾಡುಗಳು ಮಾಸದೆ ಉಳಿದಿರುವುದು. ಈ ಹಳೆಯ ಹಾಡು ಒಮ್ಮೆ ಕೇಳಿ ನೋಡಿ.

ಮನಸ್ಸು, ದೇಹ ಮತ್ತು ರೋಗ

ಮನಸ್ಸಿನ ಭಾವನೆಗಳಿಗೆ ಬರೀ ಮೆದುಳು ಸ್ಪಂದಿಸುವುದಿಲ್ಲ, ಇಡೀ ದೇಹವೇ ಅದಕ್ಕೆ ಸ್ಪಂದಿಸುತ್ತದೆ. ಅದು ಹೇಗೆ ನೋಡೋಣ. ಬೇರೆಯವರ ಏಳಿಗೆ ಕಂಡರೆ ನಿಮಗೆ ಸಹಿಸಲು ಆಗುವುದಿಲ್ಲ. ಅವರನ್ನು ಕಂಡರೆ ನಿಮಗೆ 'ಹೊಟ್ಟೆ ಉರಿ'. ಯಾರೋ ನಿಮ್ಮನ್ನು ಹಾಡಿ ಹೊಗಳಿ ಬಿಡುತ್ತಾರೆ. ಆಗ ನಿಮಗೆ 'ಹೃದಯ ತುಂಬಿ' ಬರುತ್ತದೆ. ತೀವ್ರ ಕೋಪ ಬಂದಾಗ ಆಗುವುದು 'ಕಣ್ಣು ಕೆಂಪು' ಮತ್ತು ಸಣ್ಣಗೆ ನಡುಗುವುದು 'ಕೈ ಕಾಲು'. ಇನ್ನು ಸಂದೇಹವೇ  ಬೇಕಿಲ್ಲ ಅಲ್ಲವೇ. ಮನಸ್ಸು ಮತ್ತು ದೇಹ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಅಲ್ಲ ಎಂದು ತಿಳಿಯುವುದಕ್ಕೆ.

ಮನಸ್ಸಿನ ಮೇಲೆ ಉಂಟಾಗುವ ದೀರ್ಘ ಕಾಲದ ಪರಿಣಾಮಗಳು ದೇಹದ ಮೇಲೆ ಕೂಡ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರತೊಡಗುತ್ತವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ವಿಪರೀತ ಕೋಪ ಅಜೀರ್ಣತೆ ತಂದಿಡಬಹುದು. ಭುಜಗಳಲ್ಲಿನ ನೋವು ಹೊರಲಾರದ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯಿಂದ ಉಂಟಾಗಿರಬಹುದು. ಗಂಟಲು ನೋವು ಮನ ಬಿಚ್ಚಿ ಮಾತನಾಡಲು ಅವಕಾಶ ಇಲ್ಲದ್ದು ಸೂಚಿಸಿರುತ್ತಿರಬಹುದು. ಬಿಟ್ಟು ಹೋಗದ ಕೆಮ್ಮು ನೀವು ನಿಮ್ಮ ಜೊತೆಗೆ ಸಮಾಧಾನದಿಂದ ಇಲ್ಲದಿರುವುದಕ್ಕೆ ಉಂಟಾಗಿರಬಹುದು.

ಸಣ್ಣ-ಪುಟ್ಟ ದೈಹಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ. ಹೃದ್ರೋಗ, ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ನಂತಹ ರೋಗಗಳ ಮೂಲ ಕೂಡ ಮನಸ್ಸಿನ ಸಮಸೆಗಳಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ ನಿವೃತ್ತ ವೈದ್ಯರಾದ Dr Gabor Mate. ಅವರು ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿ ಅನುಭವಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟಾಗಿಸಿ ಒಂದು ಪುಸ್ತಕವನ್ನಾಗಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಬರೀ ದೈಹಿಕ ಏರುಪೇರುಗಳು ರೋಗಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಸುತ್ತಲಿನ ವಾತಾವರಣಕ್ಕೆ ಮನಸ್ಸು ಸ್ಪಂದಿಸಿದ ರೀತಿಯಿಂದ ನಮ್ಮ ಜೀನ್ ಗಳು ಬದಲಾವಣೆ ಹೊಂದಿ ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ನಂತಹ ದೊಡ್ಡ ರೋಗಗಳಿಗೆ ಎಡೆ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತವೆ ಎನ್ನುವುದು ಅವರ ವೃತ್ತಿ ಜೀವನದ ಅನುಭವ. 

ಅದಕ್ಕೆ ಪರಿಹಾರವಾಗಿ ಅವರು ಏಳು ಸೂತ್ರಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆಯದು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಹೇಗಿದೆಯೋ ಹಾಗೆ ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುವುದು. ಅದು ಮಾನಸಿಕ ಒತ್ತಡ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಎರಡನೆಯದು, ನಮ್ಮ ಅರಿವನ್ನು ವಿಸ್ತಾರ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು. ಅದು ರೋಗಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಬೇಗನೆ ಗುರುತಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಮತ್ತು ಸಾಧ್ಯ ಪರಿಹಾರಗಳ ಅರಿವು ಕೂಡ ಮೂಡಿಸುತ್ತದೆ. ಮೂರನೆಯದು, ಕೋಪವನ್ನು ಹತ್ತಿಕ್ಕದೆ ಅದನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ದಾರಿ ಹುಡುಕಿಕೊಳ್ಳುವುದು. ನಾಲ್ಕನೆಯದು, ಬೇರೆಯವರು ನಿಮ್ಮ ಮೇಲೆ ದಬ್ಬಾಳಿಕೆ ಮಾಡದಂತೆ ಗಡಿ ರೇಖೆ ಗುರುತಿಸಿ ಅದನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು. ನೀವೇ ದಬ್ಬಾಳಿಕೆ ಮಾಡುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯವರಾಗಿದ್ದರೆ, ಅದರಿಂದ ಹೊರ ಬರುವುದು. ಐದನೆಯದು, ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ನಾವು ಮುಚ್ಚಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳದೆ, ಸಮಾನ ಮನಸ್ಕರಲ್ಲಿ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುವುದು. ಉತ್ತಮ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಕಾಪಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು. ಆರನೆಯದು, ನಮ್ಮಲ್ಲಿರುವ ಸ್ವಂತಿಕೆ ಮತ್ತು ವಿಶೇಷ ಕೌಶಲ್ಯಗಳನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಬೆಳೆಸುವುದರ ಮೂಲಕ ನಮ್ಮನ್ನು ನಾವು ಪ್ರೀತಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು. ಏಳನೆಯದು, ಹವ್ಯಾಸಗಳ ಮೂಲಕ (ಸಾಹಿತ್ಯ, ಸಂಗೀತ, ಚಿತ್ರಕಲೆ ಇತ್ಯಾದಿ) ಮನಸ್ಸಿನ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ವ್ಯಕ್ತ ಪಡಿಸುವುದು ಇಲ್ಲವೇ ನಮ್ಮನ್ನು ಉಲ್ಲಾಸಗೊಳಿಸುವ ಕ್ರೀಡೆಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು.

ಅಷ್ಟೆಲ್ಲ ಮಾಡಿದರೆ ನಿಮಗೆ ರೋಗ ಬರುವುದೇ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಅವುಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದರೆ ನಿಮಗೆ ರೋಗ ಬರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳು ಕಡಿಮೆ ಆಗುತ್ತಾ ಹೋಗುತ್ತವೆ. ಏಕೆಂದರೆ ರೋಗ ಉಂಟು ಮಾಡುವ ಮತ್ತು ಉಲ್ಬಣಗೊಳಿಸುವ ಭಾವನೆಗಳು ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿ ಹತೋಟಿಗೆ ಬಂದಿರುತ್ತವೆ ಅನ್ನುವ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ. ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿವರಕ್ಕಾಗಿ "When the Body Says No" ಪುಸ್ತಕ ಓದಿ.

            

ಕರ್ಮ ಎನ್ನುವ ಪಾಪ-ಪುಣ್ಯದ ಲೆಖ್ಖ

ಕರ್ಮ ಎನ್ನುವುದು ಅಂತೆ-ಕಂತೆಗಳ ಪುರಾಣ. ಅದರಲ್ಲಿ ನಿಮಗೆ ನಂಬಿಕೆ ಇರದೇ ಇದ್ದರೆ ಮುಂದಕ್ಕೆ ಓದಲೇಬೇಡಿ. ಆದರೆ ನನಗೆ ಆಗುತ್ತಿರುವ ಅನುಭವಗಳು ಅದರ ಮೇಲೆ ನಂಬಿಕೆ ಮೂಡಿಸಿವೆ.

 

ಸದ್ಗುರು, ರವಿಶಂಕರ್, ಶಿವಾನಿ ಅವರು ಕರ್ಮದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡಿರುವ ಹಲವಾರು ವಿಡಿಯೋಗಳನ್ನು ನೋಡಿದ್ದೇನೆ. ಇಂಟರ್ನೆಟ್ ನಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಓದಿದ್ದೇನೆ. ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ವಿಚಾರ ಮಾಡಿದ್ದೇನೆ. ಮತ್ತು ನನ್ನ ಬದುಕಿಗೆ ತಾಳೆ ಹಾಕಿ ನೋಡಿದ್ದೇನೆ. ಕೊನೆಗೆ ನನಗೆ ಅರ್ಥವಾಗಿರುವುದಿಷ್ಟು.

 

ಕರ್ಮ ಎನ್ನುವುದು ಪಾಪ-ಪುಣ್ಯಗಳ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಲೆಖ್ಖ. ಆದರೆ ಅದು ಗಣಿತದ ಲೆಖ್ಖವಲ್ಲ. ಅನುಭವಗಳ ಲೆಖ್ಖ. ನೀವು ಇತರರಲ್ಲಿ ಒಳ್ಳೆಯ ಅನುಭೂತಿ ಮೂಡಿಸಿದ್ದರೆ ಅದರ ಫಲವು ನಿಮಗೆ ಉಂಟು. ಹಾಗೆಯೆ ನೀವು ಇತರರಿಗೆ ಅನ್ಯಾಯ ಮತ್ತು ನೋವು ಉಂಟು ಮಾಡಿದ್ದರೆ ಅದೇ ಅನುಭವ ನಿಮಗೆ ಕಟ್ಟಿಟ್ಟ ಬುತ್ತಿ. ಆ ಅನುಭವಗಳ ಪಾಠ ಕಲಿಯುವವರೆಗೆ ಆ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳು ಮತ್ತು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ನಮ್ಮ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಪುನರಾವರ್ತನೆ ಆಗುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತಾರೆ. ಹಾಗಾಗಿ ನೀವು ಎಷ್ಟು ಬೇಗ ಪಾಠ ಕಲಿಯುತ್ತಿರೋ ಅಷ್ಟು ಉತ್ತಮ.

 

ಸುಲಭ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರದ ಪ್ರಕಾರ (ಜನ್ಮ ದಿನ ಮತ್ತು ರಾಶಿಯ ಅನುಗುಣವಾಗಿ) ನಾನು ಈ ಜನ್ಮಕ್ಕೆ ತಂದ ಕರ್ಮದ ಹೊರೆ ಎಂದರೆ, ಹಿಂದಿನ ಜನ್ಮಗಳಲ್ಲಿ ಅಹಂಕಾರಿಯಾಗಿ ಬೇರೆಯವರ ಭಾವನೆಗಳಿಗೆ ಬೆಲೆ ಕೊಡದೆ ನಡೆದುಕೊಂಡಿದ್ದು. ಅದರ ಫಲವಾಗಿಯೇನೋ ಎನ್ನುವಂತೆ ನನಗೆ ನನ್ನ ಭಾವನೆಗಳಿಗೆ ಬೆಲೆ ಕೊಡದ ಒರಟರೆ ಇಂದಿಗೆ ನನ್ನ ಬಂಧು-ಬಳಗವಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅದು ನಾನು ಮಾಡಿದ ಕರ್ಮ ನಾನು ಅನುಭವಿಸದೇ ವಿಧಿ ಇಲ್ಲ ಎನ್ನುವಂತೆ. ಆದರೆ ಅದರ ಪಾಠ ನನಗೆ ಮನದಟ್ಟಾಗಿ ಹೋಗಿದೆ. ಪಾಠ ಕಲಿಯದೇ ಇರುವ ಮೂರ್ಖತನದ ಶಾಪ ನನಗೆ ದೇವರು ನೀಡಿಲ್ಲ. ಅದು ಯಾವ ಪುಣ್ಯ ಕರ್ಮದ ಫಲವೋ?

 

ಕರ್ಮವನ್ನು ನೀವು ನಂಬಿದರೆ, ಈಗ ನಮ್ಮ ಜೊತೆಗೆ ಅನ್ಯಾಯದಿಂದ ನಡೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಜನರನ್ನು ನಾವು ಬೈದುಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಇಲ್ಲ. ಹಾಗೆ ಮಾಡಿದರೆ ಮುಂದಿನ ಜನ್ಮದಲ್ಲಿ ಅದೇ ಜನರ ಜೊತೆಗೆ ನಮ್ಮ ಜೀವನ. ಅದು ಪಾಠ ಕಲಿಯದೇ ಇದ್ದದ್ದಕ್ಕಾಗಿ. ಬಿ.ಕೆ.ಶಿವಾನಿ ಅವರ ಪ್ರಕಾರ ನಾವು ಅವರಿಗೆ ಕ್ಷಮೆ ಕೇಳಬೇಕು. ಅದು ನಮಗೆ ನೆನಪಿರದ ಯಾವುದೊ ಜನ್ಮದಲ್ಲಿ ನಾವು ಅವರಿಗೆ ಮಾಡಿರಬಹುದಾದ ಅನ್ಯಾಯಕ್ಕಾಗಿ. ಕ್ಷಮೆ ಯಾಚನೆಯಿಂದ ನಮ್ಮ ಕರ್ಮದ ಹೊರೆ ಕಡಿಮೆ ಆಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗೆ ಪಾಠ ಸಂಪೂರ್ಣ ಕಲಿತ ಮೇಲೆ, ನಮಗೆ ಅವರ ಜೊತೆ ಇರುವ ಕರ್ಮದ ಸಂಬಂಧ ಕಳಚಿ ಬೀಳುತ್ತದೆ. ಅದಾಗದೆ ಹೊಸ ಜೀವನ ಶುರು ಆಗದು.

 

ನೀವು ಯೋಗಿಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರೆ ಅವರು ಯಾರ ಜೊತೆಗೂ ಕರ್ಮವನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುವ ಗೊಡವೆಗೆ ಹೋಗುವುದೇ ಇಲ್ಲ. ಬುದ್ಧನ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದು ಕಥೆಯಿದೆ. ಒಬ್ಬ ಮನುಷ್ಯ ಬುದ್ಧನ ಎದುರಿಗೆ ನಿಂತು, ಎಲ್ಲರ ಎದುರಿಗೆ ಬುದ್ಧನನ್ನು ವಾಚಾಮಗೋಚರವಾಗಿ ನಿಂದಿಸುತ್ತಾನೆ. ತಾಳ್ಮೆ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳದ ಬುದ್ಧ ಶಾಂತಿಯಿಂದ ಉತ್ತರಿಸುತ್ತಾನೆ. "ನೀನು ಕೊಟ್ಟ ಯಾವ ಉಡುಗೊರೆಯನ್ನು ನಾನು ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತಿಲ್ಲ. ಅವೆಲ್ಲ ನಿನ್ನಲ್ಲೇ ಇರಲಿ."

 

ಬುದ್ಧನಿಗಿದ್ದ ಪ್ರೌಢಿಮೆ ನಮಗಿಲ್ಲ. ಉದ್ವೇಗಕ್ಕೆ ಸಿಕ್ಕು ಮನಸ್ಸಿಗೆ ತೋಚಿದ ಉತ್ತರ ನೀಡಿ ಕರ್ಮದ ಸುಳಿಗೆ ಸಿಲುಕಿ ನಾವು ಒದ್ದಾಡುತ್ತೇವೆ. ಪಾಠ ಪುನರಾವರ್ತನೆ ಆಗುತ್ತಾ ಹೋಗುತ್ತದೆ. ಶಿವಾನಿ ಅಕ್ಕಳ ಮಾತಿಗೆ ತಲೆಬಾಗಿ ಇಂದು ನಾನು ಹಿಂದೆ ಮಾಡಿರಬಹುದಾದ ಎಲ್ಲ ಅನ್ಯಾಯಗಳಿಗೆ, ಅದರಿಂದ ನೋವು ಅನುಭವಿಸಿದ ಎಲ್ಲರಲ್ಲಿ ಕ್ಷಮೆ ಕೋರುತ್ತೇನೆ. ಮುಂದೆ ಒಂದು ದಿನ ಕರ್ಮದ ಹೊರೆ ಕಡಿಮೆ ಎನಿಸಿದರೆ ನಿಮಗೆ ಖಂಡಿತ ತಿಳಿಸುತ್ತೇನೆ.

 

ಇದ್ಯಾವ ಪುರಾಣ ಎಂದು ನಿಮಗೆ ಅನ್ನಿಸಿದರೆ, ನಾನು ನಿಮಗೆ ಮುಂಚೆಯೇ ಈ ಲೇಖನ ಓದದೇ ಇರಲು ಎಚ್ಚರಿಸಿದ್ದೆ. ಧನ್ಯವಾದಗಳು!

ಅಹಂ ಬ್ರಹ್ಮಾಸ್ಮಿಯೋ ಅಥವಾ ನಕ್ಷತ್ರ ಧೂಳೋ?

ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ 'ಅಹಂ ಬ್ರಹ್ಮಾಸ್ಮಿ' (ನಾವು ಕೂಡ ಬ್ರಹ್ಮ) ಎನ್ನುವ ಮಾತಿದೆ. ಯೋಗದ ಅರ್ಥ ಮತ್ತು ಉದ್ದೇಶ ಬ್ರಹ್ಮ ಅಥವಾ ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತನಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗುವುದು.

 

ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ನಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಬೇರೆಯ ತರಹದ ವ್ಯಖ್ಯಾನ ಇದೆ . ಅದರ ಪ್ರಕಾರ ನಾವೆಲ್ಲ ನಕ್ಷತ್ರ ಧೂಳು (Star Dust). ಅದು ನಿಜವೇ. ನಾವು ಜನ್ಮ ತಳೆದದ್ದು ಭೂಮಿಯ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳಿಂದ. ಭೂಮಿ ಮೈ ತಳೆದದ್ದು ಸೂರ್ಯನಿಂದ ಸಿಡಿದ ತುಂಡಿನಿಂದ. ಅಂದರೆ ನಾವೆಲ್ಲ ಸೂರ್ಯನ ತುಂಡುಗಳಿಂದ ರೂಪುಗೊಂಡ ದೇಹಗಳೇ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ ಸೂರ್ಯನ ಶಕ್ತಿಯೇ ಗಿಡ, ಮರಗಳಿಗೆ ಜೀವ ತುಂಬಿ ನಮಗೆ ಪ್ರತಿ ದಿನದ ಆಹಾರ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಸೂರ್ಯನಿಂದ ರೂಪುಗೊಂಡ, ಸೂರ್ಯನಿಂದಲೇ ಜೀವಂತವಾಗಿರುವ ನಾವು ಸೂರ್ಯನ ಧೂಳಿನ ಕಣಗಳೇ ಸರಿ.

 

ಸತ್ತ ಮೇಲೆ ದೇಹ ಮಣ್ಣಲ್ಲಿ ಮಣ್ಣಾಗಿ ಮತ್ತೆ ಸೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗುತ್ತದೆ. ದೈಹಿಕವಾಗಿ ಗಮನಿಸಿದರೆ ಅಹಂ ಬ್ರಹ್ಮಾಸ್ಮಿ ಮತ್ತು ನಕ್ಷತ್ರ ಧೂಳು ಒಂದೇ ತರಹದ ಅರ್ಥ ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ 'ಅಹಂ ಬ್ರಹ್ಮಾಸ್ಮಿ' ಗೆ ಇರುವ ಪಾರಮಾರ್ಥಿಕ ಅರ್ಥ ನಕ್ಷತ್ರ ಧೂಳಿಗೆ ಇಲ್ಲ. ದೈಹಿಕ ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಮೀರಿದ ಆತ್ಮದ ಇರುವಿಕೆಯ ಬಗ್ಗೆ ನಕ್ಷತ್ರದ ಧೂಳು ಮಾತನಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಅದು ನಂಬುವುದು ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಾಣುವ ಅಥವಾ ಅಳತೆಗೆ ಸಿಗುವಂತಹದ್ದು ಮಾತ್ರ.

 

ಆದರೆ ವಿಜ್ಞಾನ ಬೆಳೆದಂತೆಲ್ಲ ಪುರಾತನ ಕಾಲದ ಯೋಗ ಅಭ್ಯಾಸಗಳಿಗೆ, ಧ್ಯಾನ ತಂದುಕೊಡುವ ದೈಹಿಕ ಲಾಭಗಳಿಗೆ ಪುರಾವೆ ಸಿಗತೊಡಗಿದೆ. ಆದರೆ ಧ್ಯಾನ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಮೂಡಿಸುವ ಪ್ರಜ್ಞೆಗಳಿಗೆ ವಿಜ್ಞಾನ ಹುಡುಕಿರುವ ವಿವರಣೆ ಅಷ್ಟಕಷ್ಟೇ. ಕ್ರಮೇಣ ಅದು ಕೂಡ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಾಣಿಸಿದ ಮತ್ತು ಕಿವಿಗೆ ಕೇಳಿಸದ ತರಂಗಾಂತರಗಳಲ್ಲಿ (wavelength) ಅದ್ಭುತ ಜಗತ್ತೇ ಅಡಗಿದೆ. ಭೂಮಿಯ ಗುರುತ್ವಾಕರ್ಷಣೆ ಶಕ್ತಿ ನಮ್ಮ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲ, ಕಿವಿಗೆ ಕೇಳಿಸುವುದಿಲ್ಲ, ನಾಲಿಗೆ ರುಚಿಗೆ, ಮೂಗಿನ ವಾಸನೆಗೆ ನಿಲುಕುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಚರ್ಮದ ಸ್ಪರ್ಶಕ್ಕೆ ದೊರಕುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ನಮ್ಮ ಅನುಭವಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತದೆ. ಅದನ್ನು ಪರೀಕ್ಷೆ ಮಾಡಬೇಕೆ? ಒಂದು ಚೆಂಡನ್ನು ನಿಮ್ಮ ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ತೂರಿ ನೋಡಿ.

 

ಪಂಚೇದ್ರಿಯಗಳಿಗೆ ನಿಲುಕದ ಗ್ರಹಿಕೆಗಳು ವಿಶ್ವದ ತುಂಬಾ ವ್ಯಾಪಿಸಿವೆ. ಪ್ರಕೃತಿಯು ನಮ್ಮ ಉಳಿವಿಗೆ ಎಷ್ಟು ಸಾಕೋ ಅಷ್ಟು ಮಾತ್ರದ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ನಮ್ಮ ಪಂಚೇಂದ್ರಿಯಗಳಿಗೆ ನೀಡಿತು. ಅದರ ಮುಂದಿನ ಕಲಿಕೆ ಮಾತ್ರ ನಮ್ಮ ಪ್ರಯತ್ನಕ್ಕೆ ಬಿಟ್ಟಿದ್ದು. ವಿಜ್ಞಾನ ಬೆಳೆದಂತೆಲ್ಲ, ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಾದಂತೆಲ್ಲ ಅವುಗಳ ಉಪಯೋಗ ಪ್ರತಿದಿನ ಮಾಡುತ್ತೇವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮೈಕ್ರೋವೇವ್ ಓವನ್ ನಲ್ಲಿ ಬೆಂಕಿ ಇಲ್ಲದೆ ಅಡುಗೆ ಬಿಸಿಯಾಗಿದ್ದು ಹೇಗೆ? ನಮ್ಮ ಸೆಲ್ ಫೋನ್ ಗಳು ಹಿಂದಿನ ತಲೆಮಾರಿನವರಿಗೆ ಒಂದು ಅದ್ಭುತದಂತೆ ತೋರುತ್ತವೆಯೋ ಏನೋ?

 

ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಭೂಮಿ ಚಪ್ಪಟೆ ಆಗಿದೆ, ಅದೇ ವಿಜ್ಞಾನ ಎಂದು ನಂಬಿದ್ದ ನಾವುಗಳು ಕಾಲ ಕ್ರಮೇಣ ನಮ್ಮ ನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿಕೊಂಡೆವು. ಹಾಗೆಯೆ ಯೋಗ, ಧ್ಯಾನ ತಂದು ಕೊಡುವ ಮಾನಸಿಕ ಪ್ರಭುದ್ಧತೆ ವೈರಾಗ್ಯವನ್ನು ಮೀರಿದ ವಿಜ್ಞಾನ ಎನ್ನುವ ತಿಳುವಳಿಕೆ ನಮಗೆ ಈಗ ಇರದೇ ಹೋಗಬಹುದು. ಆದರೆ ಆ ಅನಿಸಿಕೆ ಬದಲಾಗುವ ಕಾಲ ತುಂಬಾ ದೂರ ಇರಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲ. ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಪ್ರಯೋಗಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಕೊಂಡ ಸತ್ಯಗಳ ಹಾಗೆ, ಯೋಗಿಗಳು ಧ್ಯಾನದ ಮೂಲಕ ಕಂಡ ಸತ್ಯಗಳು ಕೂಡ ಅಷ್ಟೇ ನಿಖರವಾದವು ಎನ್ನುವ ನಂಬಿಕೆ ನಮಗೆ ಕ್ರಮೇಣ ಮೂಡಬಹುದು.

 

ಇದೆಲ್ಲ ಅನಿಸಿದ್ದು 'Stalking the wild pendulum' ಎನ್ನುವ ಪುಸ್ತಕ ಓದಿದ ಮೇಲೆ. ಆ ಪುಸ್ತಕದ ಪರಿಚಯ ನನ್ನ ಹಿಂದಿನ ಲೇಖನದಲ್ಲಿದೆ. ಒಮ್ಮೆ ಓದಿ ನೋಡಿ.

ವಿಷಪೂರಿತ ಸಂಬಂಧಗಳ ಜೊತೆಗಿನ ಅನುಭವ

೧. ಅವರು ಯಾವ ತಪ್ಪು ಮಾಡುವುದು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ತಪ್ಪೆಲ್ಲಾ ನಿಮ್ಮದೇ.

೨. ಅವರು ನಿಮ್ಮ ಮೇಲೆ ದಬ್ಬಾಳಿಕೆ ಮಾಡಿದರೂ, ಅದು ನೀವೇ ಮಾಡಿದ್ದು ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ.

೩. ಅವರು ಯಾವ ಟೀಕೆ, ವಿಮರ್ಶೆ ಸಹಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ

೪. ಅವರು ಸಮಯಕ್ಕೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಯಾವತ್ತೂ ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಅದರ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಮಾತ್ರ ಅವರದಲ್ಲ.

೫. ಅವರಿಗೆ ನಿಮ್ಮ ಮೇಲೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಅಧಿಕಾರದ ಹಕ್ಕಿದೆ. ಆದರೆ ಅವರ ಮೇಲೆ ನಿಮಗೆ ಯಾವ ಹಕ್ಕು ಇಲ್ಲ.

೬. ಅವರು ಸೋಂಭೇರಿಗಳು. ಹೆಚ್ಚಿನ ಕೆಲಸ ನೀವೇ ಮಾಡಿದರೂ, ಅವರನ್ನೇ ನೀವು ಹೊಗಳಬೇಕು.

೭. ಸುಳ್ಳು ಹೇಳುವುದು ಅವರಿಗೆ ನೀರು ಕುಡಿದಷ್ಟು ಸುಲಭ.

೮. ಸಂದರ್ಭಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ನಾಟಕ ಆಡುವುದರಲ್ಲಿ ಅವರು ಎತ್ತಿದ ಕೈ. ಅವರ ನಟನೆ ಸಿನೆಮಾ ನಟರಿಗಿಂತ ಅದ್ಭುತ.

೯. ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಕೈ ಮೀರಿದರೆ ತಾವು ಸಾಕಿಕೊಂಡ ಚೇಲಾಗಳನ್ನು ಕರೆಸಿ ನಿಮ್ಮ ಮೇಲೆ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಬೀಳುತ್ತಾರೆ.

೧೦. ನಿಮಗೆ ಗೊತ್ತಿರದಂತೆ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ನಿಮ್ಮ ಮೇಲೆ ಸುಳ್ಳು ಅಪವಾದ ಹೊರಿಸುತ್ತಾರೆ.

೧೧. ಅವರಿಗೆ ಅನೇಕ ಲೈಂಗಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳಿರುತ್ತವೆ.

೧೨. ನಿಮ್ಮ ಹಿಂದೆ ಇರುವ ಮತ್ತು ಸಹಾಯಕ್ಕಾಗುವ ಜನರನ್ನು ಅವರು ನಿಮ್ಮಿಂದ ಬೇರ್ಪಡಿಸುತ್ತಾರೆ.

೧೩. ಅವರಿಗೆ ನೀವು ಏನೇ ಮಾಡಿದರೂ ಅವರಿಗೆ ಅದು ಸಾಕೆನಿಸುವುದಿಲ್ಲ.

೧೪. ನಿಮಗೆ ತೊಂದರೆ ಆದಾಗ ಅವರು ವಿಕೃತ ಸಂತೋಷ ಅನುಭವಿಸುತ್ತಾರೆ.

೧೫. ಸಮಾಜದ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಅವರು ತಮ್ಮ ಗುಣಧರ್ಮಗಳು ಬೀಳದಂತೆ ಎಚ್ಚರ ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರ ಆಟ ಏನಿದ್ದರೂ ನೀವು ಒಬ್ಬಂಟಿಯಾಗಿ ಸಿಕ್ಕಾಗ.

೧೬. ನೀವು ಅವರ ವಿರುದ್ಧ ಧ್ವನಿ ಎತ್ತಿದರೆ, ಅವರು ಮಾಡುವ ಚಟಗಳನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸಿದರೆ ಅವುಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದು ನೀವೇ  ಎಂದು ವಾದಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಈ ಮೇಲಿನ ಗುಣಧರ್ಮಗಳನ್ನು ನೀವು ನಿಮ್ಮ ಹತ್ತಿರದವರಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಿದ್ದೆ ಆದರೆ ನೀವು ಈಗಾಗಲೇ ಎಚ್ಚರದಿಂದ ಇರುತ್ತೀರಿ. ಆದರೆ ನೀವು ಅವರನ್ನು ಬದಲು ಮಾಡುವ, ತಿದ್ದುವ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಕೈ ಹಾಕಿದರೆ ನಿಮ್ಮ ಬದುಕೇ ಹಾಳಾಗುವುದರಲ್ಲಿ ಸಂದೇಹ ಇಲ್ಲ. ಬದಲಿಗೆ ಅವರಿಂದ ದೂರ ಇದ್ದಷ್ಟು ವಾಸಿ. ನೀವು ಅವರನ್ನು ಕೈ ಬಿಟ್ಟರೂ ಅವರು ನಿಮ್ಮನ್ನು ಕೈ ಬಿಡುವುದಿಲ್ಲ. ಒಳ್ಳೆಯತನ ಪಕ್ಕಕ್ಕಿಟ್ಟು ನಿಮಗೆ ಕೂಡ ಕೆಟ್ಟವರಾಗಲು ಬರುತ್ತದೆ ಎಂದು ತೋರಿಸಿಕೊಡದೆ ಇದ್ದರೆ ನಿಮಗೆ ಮಾನಸಿಕ ಚಿತ್ರಹಿಂಸೆ ಗ್ಯಾರಂಟಿ. ಅವರ ವಿರುದ್ಧ ಕಾನೂನು ಸಮರ ಹೂಡುವ ಮೊದಲು ಸಾಕಷ್ಟು ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಸಿದ್ಧ ಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ. ತಜ್ಞರ ಸಲಹೆ ಪಡೆಯಿರಿ. ನಿಮಗೆ ನಂಬಿಕೆ ಇರುವ ಗೆಳೆಯರಲ್ಲಿ ವಿಷಯ ತಿಳಿಸಿ. ಒಬ್ಬಂಟಿಯಾಗಿ ಹೋರಾಡುವುದಕ್ಕಿಂತ ಸಹಾಯ ಪಡೆದುಕೊಂಡು ಮುಂದುವರೆಯಿರಿ. ನೀವು ಅವರಿಗಿಂತ ಪಳಗಿದ ಕೈ ಎಂದು ಅವರಿಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟರೆ ಅವರು ನಿಮ್ಮನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಇನ್ನೊಬ್ಬರನ್ನು ತಮ್ಮ ಚಿತ್ರಹಿಂಸೆಗೆ ಹುಡುಕಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.

(ಇದು ನನ್ನ ಸ್ವಂತ ಅನುಭವ. ಹಂಚಿಕೊಂಡರೆ ಯಾರಿಗಾದರೂ ಉಪಯೋಗವಾದೀತು ಎನ್ನುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಇದನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿಷಯ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ 'Narcissist' ಎನ್ನುವ ಪದ ಗೂಗಲ್ ನಲ್ಲಿ ಹುಡುಕಿ)

Book Review: Stalking the wild pendulum by Itzhak Bentov

First published in 1977, this book is at the intersection of Modern Physics and Yoga. Of late, I have been reading books separately on Astro Physics and on Yoga. I was getting a notion that both are connected somehow but after putting my hands on this book, things seem much clearer now.

 

The majority of modern astrophysicists (or at least of those I have read) don’t explain what was in place before Big Bang. They all start with Big Bang creating the Universe, its galaxies, stars, and the planetary system thereof. And they all agree with Einstein that nothing can travel faster than light. But this book proposes a model (not the ultimate theory) that describes the continuous process of recreation of the Universe, all physical objects being sucked by a black hole into nothingness, and they are being recreated from the other end of a black hole – a white hole, through the big bang. This book describes it as a continuous process and not a one-time phenomenon.

 

How does this author know that this is the case? He says by expanding one’s consciousness anyone can become aware of this. Then, how can one expand his/her consciousness? He says that is possible through meditation. From unknown times, sages who meditated have been telling the same although not in scientific terms.

 

Modern physics is getting beyond quantum physics and exploring the string theory which says sub-atomic particles (Protons, Neutrons, and Electrons) are nothing but vibrating energy strings. In his famous equation, Einstein said energy and mass can be converted into each other. This author too shows that is the process happening at the source of creation (Black hole sucking mass converting into energy and White hole converting energy into mass). He further explains how the Universe expands and shows where our Galaxy is placed in that scheme. Well, all of it seems to be convincing though I could not digest it fully.

 

There are particles that can travel at a higher speed than light (which modern science is exploring now, though no firm explanations are available), and our souls too can travel to other parts of the Universe (beyond Earth and other Galaxies in no time) and exchange information and energy. Well, that is possible when one is at the highest level of consciousness. All of us are not born with that level of consciousness. Most human beings have their consciousness closer to that of animals and plants. But with the training (through mediation) our level of consciousness can be raised. Kundalini Yoga too teaches the same that through the activation of various chakras our awareness levels raise.

Our physiology and neurological systems enable higher consciousness when they are healed and prepared for it. They have a higher potential to do higher tasks than what an ordinary human being uses them for. As health issues and emotional disturbances reduce in a person, his/her brain will get tuned to vibrate with Earth's frequency. When mediation practitioners are put into vibration resonance with that of Earth, energy and information exchange is possible with it. Though we call it intuition, it is the information we downloaded from the space and its members. It also enables one to get back into time (or forward) and get to know the past and the possibilities of what the future holds. Our yogis have been doing the same but without scientific explanation. But this book discusses the scientific models to enable a discussion of how this is made possible.

 

What we think of as superhuman skills, yogis seem to do them with ease. They are the siddhis one acquires with the expansion of consciousness. It is not that they become superhuman or those capabilities were not in existence before, only that we were not in tune to access them. But the process of yoga expands one’s consciousness and in the journey, many of the siddhis become possible. This is very similar to what Sage Patanjali had described in his Yoga sutras.

 

Thus, this book bridges the gap between the ancient system of Yoga and modern physics. The meaning of Yoga – becoming one with a higher self and what is proposed in this book, the purpose of raising consciousness – merging with the Universe are one and the same. I know I will have to visit this book again.

 

For those who practice meditation and aspire to understand the mechanics of consciousness, this book is a great read.

ಸರ್ವವನ್ನು ಪರಿತ್ಯಾಗ ಮಾಡಿದ ಸರ್ವಜ್ಞನು ತ್ರಿಪದಿ ಹೇಳುವುದನ್ನು ಮರೆಯಲಿಲ್ಲ

ನೀವು ಕಥೆ ಓದುತ್ತಿರೋ, ಕೇಳುತ್ತಿರೋ (ಇನ್ನೊಬ್ಬರಿಂದ ಅಥವಾ ರೇಡಿಯೋನಲ್ಲಿ) ಅಥವಾ ನೋಡುತ್ತಿರೋ (ಸಿನೆಮಾ ಇಲ್ಲವೇ ದೂರದರ್ಶನದಲ್ಲಿ) ಎನ್ನುವುದು ಮುಖ್ಯವಲ್ಲ. ಅದಕ್ಕೆ ಹೇಗೆ ಸ್ಪಂದಿಸುತ್ತೀರಿ ಅನ್ನುವುದು ಮುಖ್ಯ. ಕಥೆಗಳಿಗೆ ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಮಾಧ್ಯಮಕ್ಕಿಂತ ಅವುಗಳು ತಮ್ಮ ವೀಕ್ಷಕರನ್ನು ಹೇಗೆ ಹಿಡಿದಿಡುತ್ತವೆ ಎನ್ನುವುದೇ ಮುಖ್ಯ.

 

ಶಾಲಾ, ಕಾಲೇಜುಗಳಲ್ಲಿ ಒತ್ತಾಯಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ನಿಮಗೆ ಕಥೆ ಓದಿಸಿದ್ದರೆ ಅಥವಾ ಬೇಕಿಲ್ಲದ ಸಿನೆಮಾ ನೀವು ನೋಡಿದ್ದರೆ ಅವು ನಿಮ್ಮ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲುವುದೇ ಇಲ್ಲ. ಅದು ಸಮಯ ವ್ಯರ್ಥ ಮಾತ್ರ. ಬರೀ ನಿಮ್ಮದಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಕಥೆ ಬರೆದವರ ಅಥವಾ ಸಿನೆಮಾ ಮಾಡಿದವರದು ಕೂಡ. ಆದರೆ ನೀವು ಚಿಕ್ಕಂದಿನಲ್ಲಿ ಅಜ್ಜಿ ಹೇಳಿದ ಕಥೆ ಆಸಕ್ತಿಯಿಂದ ಕೇಳಿದ್ದರೆ ಅದು ನಿಮ್ಮ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಶಾಶ್ವತ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆಯುತ್ತದೆ. ಮುಂದೆ ನೀವು ಅಜ್ಜ, ಅಜ್ಜಿಯಾದ ಮೇಲೆ ನಿಮ್ಮ ಮೊಮ್ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಅದೇ ಕಥೆ ಹೇಳಲು ಹೊರಡುತ್ತೀರಿ. ಕಾಲ ಬದಲಾಗಿದೆ. ಆದರೂ ನೀವು ಕೇಳಿದ ಕಥೆ ಮೂಲವನ್ನು ಹಾಗೆಯೆ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ಕೆಲವು ವಿವರಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಹೇಳುವ ಶೈಲಿ ಮಾತ್ರ ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತೀರಿ. ನೀವು ಕಥೆ ಕೇಳುಗರಿಂದ, ಕಥೆ ಹೇಳುವವರಾಗಿ ಬದಲಾಗಿದ್ದು ನಿಮ್ಮ ಅರಿವಿಗೆ ಬರುವುದೇ ಇಲ್ಲ. ನಿಮ್ಮ ಮೊಮ್ಮಕ್ಕಳಿಗೂ ನೀವು ಹೇಳುವ ಹಲವು ಕಥೆಗಳು ಇಷ್ಟವಾಗಿ ಬಿಡುತ್ತವೆ. ರಾಮಾಯಣ, ಮಹಾಭಾರತಗಳು ಸಾವಿರಾರು ವರುಷಗಳು ಕಾಲ ಬದುಕಿ ಬಂದದ್ದು ಹಾಗೆಯೆ.

 

ಕಥೆ ಅಂದರೆ ಕೃಷ್ಣನ ಬಾಲ ಲೀಲೆಗಳು, ಶಿವಾಜಿಯ ಸಾಹಸಗಳು ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲವಲ್ಲ. ನಮ್ಮ ನಿಮ್ಮ ನಡುವೆ ಹೊಸ ಕಥೆಗಳು ಹುಟ್ಟಿಬಿಡುತ್ತವೆ. ಅಥವಾ ನಾವೇ ಹೊಸ ಕಥೆಯ ವಸ್ತುಗಳಾಗಿ ಬಿಡುತ್ತೇವೆ. ನಮ್ಮ ನಡುವೆ ಅದನ್ನು ಗಮನಿಸಿ ಹೇಳುವ ಹೊಸ ಕಥೆಗಾರ ಹುಟ್ಟಿಯೇ ಬಿಡುತ್ತಾನೆ. ಅವನು ಅದನ್ನು ಹಾಸ್ಯಮಯವಾಗಿ ಹೇಳಬಹುದು.

 

"ದೊಡ್ಡವರೆಲ್ಲ ಜಾಣರಲ್ಲ,

ಚಿಕ್ಕವರೆಲ್ಲ ಕೋಣರಲ್ಲ"

 

ಇಲ್ಲವೇ ವಿಷಾದ ತುಂಬಿ ಹೇಳಬಹುದು

.

"ಆ ಕೈ ಸೋತರೆ ಬೊಂಬೆಯ ಕಥೆಯು

ಕೊನೆಯಾಗುವುದೇ,  ಕೊನೆಯಾಗುವುದೇ?"

 

ಮನಸ್ಸಿಗೆ ತಟ್ಟಿದ ಕಥೆಗಳೆಲ್ಲ ಒಬ್ಬ ಮನುಷ್ಯನಿಂದ ಇನ್ನೊಬ್ಬನಿಗೆ ವರ್ಗಾವಣೆಯಾಗುತ್ತ ಹೋಗುತ್ತವೆ. ಮಾಧ್ಯಮಕ್ಕಿಂತ (ಪುಸ್ತಕ, ಸಿನೆಮಾ) ಕಥೆಯ ಸಾರವೇ ಮುಖ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಆಗ ಕಥೆ ಬರೆದವರಿಗೂ ಮತ್ತು ಸಿನೆಮಾ ಮಾಡಿದವರಿಗೂ ಒಂದು ಸಾರ್ಥಕ ಭಾವನೆ ಹುಟ್ಟುತ್ತದೆ. ಆ ಭಾವನೆಯೇ ಬರಹಗಾರರಿಗೆ, ಚಿತ್ರ ನಿರ್ದೇಶಕರಿಗೆ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ತುಂಬುತ್ತದೆ. ಸಿನೆಮಾ ನಿರ್ದೇಶಕರ ಮನಸ್ಸು ಕೆದಕಿ ನೋಡಿ. ಅಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ಪ್ರಭಾವಗೊಳಿಸಿದ ಅನೇಕ ಚಿತ್ರಗಳು ಇರುತ್ತವೆ. ಹಾಗೆಯೆ ಬರಹಗಾರನಲ್ಲಿ ಅವನು ಓದಿದ ಹಲವಾರು ಪುಸ್ತಕಗಳು ಇರುತ್ತವೆ. ಆ ಪ್ರಭಾವ ಅವರಲ್ಲಿ ದಟ್ಟವಾಗಿದ್ದು, ತಾವು ಹೊಸ ಕಥೆಗಳ ಹುಡುಕಾಟಕ್ಕೆ ತೊಡಗುತ್ತಾರೆ. ಇನ್ನಾರನ್ನೋ ಪ್ರಭಾವಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರ ಸಂತತಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತ ಹೋಗುತ್ತದೆ. ಅದು ಅಜ್ಜಿ ಹೇಳಿದ ಕಥೆ ಕೇಳಿ ನಾವು ಕಥೆಗಾರ ಆದಂತೆ.

 

ಎಲ್ಲ ಕಥೆಗಾರರಿಗೆ ಅವರ ಸಂದೇಶ ಮುಂದಕ್ಕೆ ದಾಟಿಸುವ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಅವರಿಗೆ ಒಬ್ಬ ಓದುಗ ಅದನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ ಎನ್ನುವ ಆಸೆ ಇರುತ್ತದೆ. ನೋವಿರಲಿ, ಸುಖವಿರಲಿ ಅದನ್ನು ಕೇಳುವ ಕಿವಿಗಳು ಇರುತ್ತವೆ ಎನ್ನುವ ನಂಬಿಕೆ ಕಥೆಗಾರರನ್ನು ಕಥೆ ಹೊಸೆಯುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಬಸವಣ್ಣ, ಅಲ್ಲಮ ಪ್ರಭುಗಳು ತಾವು ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದು ವಚನಗಳನ್ನಾಗಿಸಿದರು. ಆ ಮೂಲಕ ತಮ್ಮ ಅನುಭವಗಳನ್ನು ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಿದರು. ಮೊಗಲ್ ದೊರೆ ಅಕ್ಬರ್ ತನ್ನ ವಿಜಯಗಾಥೆ  ತಿಳಿಸಲು 'ಅಕ್ಬರ್ ನಾಮಾ' ಬರೆಸಿದ. ಅಶೋಕ ಚಕ್ರವರ್ತಿ ತನ್ನ ಸಂದೇಶಗಳನ್ನು ಕಲ್ಲಿನಲ್ಲಿ ಕೆತ್ತಿಸಲಿಲ್ಲವೇ? ಅವುಗಳು ಎರಡು ಸಾವಿರ ವರುಷಗಳ ನಂತರವೂ ಅವನ ಕಥೆ ಹೇಳುವ ಸ್ಮಾರಕಗಳಾಗಿ ಉಳಿದಿವೆ. ಪುರಂದರ ದಾಸರು ಬರೀ ಕೀರ್ತನೆಗಳನ್ನು ಹಾಡುವುದಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಅವುಗಳನ್ನು ಬೇರೆಯವರಿಗೆ ಕಲಿಸಲು ಕೂಡ ಶ್ರಮ ಪಟ್ಟರು. ಸರ್ವವನ್ನು ಪರಿತ್ಯಾಗ ಮಾಡಿದ ಸರ್ವಜ್ಞನು ತ್ರಿಪದಿ ಹೇಳುವುದನ್ನು ಮರೆಯಲಿಲ್ಲ. ಅದು ಅವನ ಜೀವನದ ಸಂದೇಶ. ಋಷಿ ಮುನಿಗಳು ವೇದಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟಿಸಿದ್ದು ಹಾಗೆಯೆ. ಪತಂಜಲಿ ಮಹರ್ಷಿ ಯೋಗ ಸೂತ್ರಗಳನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದ್ದು ಅದೇ ಉದ್ದೇಶದಿಂದಲೇ. ಅವರ ಕಥೆ, ಸಂದೇಶಗಳನ್ನು ಕೇಳಿದ ಆಸಕ್ತರು ಅವುಗಳನ್ನು ಮುಂದಕ್ಕೆ ಸಾಗಿಸುತ್ತ ಬಂದರು.

 

ನಮ್ಮ ನಿಮ್ಮಲ್ಲೂ ಕಥೆಗಳು ಇವೆ. ಅವು ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕವಾಗಿದ್ದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಕೇಳುವವರು ಇರುತ್ತಾರೆ. ಇವತ್ತಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಮುಂದೊಂದು ದಿನ ಬರುತ್ತಾರೆ. ಸಾಕಷ್ಟು ಜನರು ಅಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಒಬ್ಬರಿಬ್ಬರಾದರು ಸರಿ. ಆ ಆಸೆ ಮತ್ತು ನಂಬಿಕೆಯೇ ನಮ್ಮ ಜೀವನವನ್ನು ಕುತೂಹಲದಾಯಕವಾಗಿಸುವುದು. ಹಾಗಾಗಿ ಇಲ್ಲಿ ಬರೀ ಕಥೆ ಕೇಳಿ ಹೋಗಬೇಡಿ. ನಿಮ್ಮ ಕಥೆಯನ್ನು ಕೂಡ ಹೇಳಿ ಹೋಗಿ.

Long way to the top but a short trip to the irrelevance

Ten years ago, it would have been impossible to get an appointment with Dr. Manmohan Singh, the then Prime Minister of India. He had an illustrious career of many decades, from working as an Economics professor to serving United Nations to Governor of RBI to Deputy Chairman of Planning Commission to Finance Minister and finally a Prime Minister for two terms. He left PM’s office in 2014 but in less than a decade, no media of current times covers him or remembers him. Though he is 90 years old, he may have valuable advice to offer but everyone is an economist these days. While leaving his office he anticipated history will be kind to him. History not only has forgotten to be kinder to him but seems to have forgotten him entirely.

Shah Rukh Khan was known as King Khan or Badshah of Bollywood. His films were box-office hits. He had ruled the filmland for many years. But times have changed. His romance does not charm anyone anymore. There are new guys in the town. The tunes to which they sing, and dance have become different too.

400 years ago, Shah Jahan (Emperor of the World) was busy fighting wars, amassing wealth, building Taj Mahal, and finding jewels for his Peacock throne. All of it came to a sudden end as he was home jailed by his son. When he had nothing else to do, did he think about how difficult it was to survive at the top?

Whether it was in the past or present, and whatever the profession is, be it a King, a politician, a movie star, or a sportsman they all had toiled to get to the top and had a tough time surviving at the top. Fighting the contenders, and reinventing themselves to stay relevant is hard work, even for Stalin or Hitler. That includes Napoleon, a master strategist, who had to accept the defeat in the end.

One common thing to note from all these instances is that it is a long way to the top which takes many decades of hard work. Staying there is even more challenging. But sliding down to irrelevance is a short trip. Trust gained over many years can be destroyed with a single wrong move. Empires that had survived for centuries were destroyed in a single day with a loss in the war. Same with the money too. Earnings of decades can be lost in little or no time. Embrace success but stay humble as success is transient.

Picture Credit: Vishal Khandelwal

Survival of the kindest

In a podcast, Dacher Keltner mentioned “Survival of the kindest” and attributed it to Charles Darwin as the proposer of this idea. I was drawn to this thought and wanted to explore it further. Here is what I have learned. 

Not the strongest but the fittest survive

We all know Charles Darwin and learned in school about him. Human beings are weaker in comparison to a Tiger, a Bison, or an Elephant and have no chance of survival in a one-to-one fight. But humans made weapons, used fire to their advantage, cooperated with other human beings to take on animals lot bigger than them, and climbed the evolution ladder expanding their population. Cooperation can kill competition. That is the essence.

Gratitude is at the root

Before we get into understanding kindness, we need to understand gratitude and compassion. Though human beings no more live in the wild, we still struggle to survive or we think so. The issues we face have become different. Most of the issues we face are not struggles for survival. They are not needs (like food, water, shelter) which are essential for survival but desires (like wealth, power, fame) of wanting more. So, when a person is in a struggle, he gets tired of stress and anxiety. But look at those who have fewer complaints about life and have more gratitude. They thank God every day for food on their plate or a roof over their head. They have a positive approach to life. They have little or no stress and are much happier in life. They are the fittest to survive.

Compassion

Tiger cubs when they lose their mother hardly have any chances of survival in the jungle. That is because Tigers live alone. Think of Deer and Monkeys who live in a pack. These animals have compassion and care for each other. They alarm each other and help raise each other’s kids. That helps those species beat the game of evolution. Same thing with human beings. If you have a support group who cares for you, you are likely to face struggles with ease and would do better.

Kindness

Apart from gratitude and compassion, a kind person is selfless and unconditional. It does not mean they don’t fight for their survival. They will have strong boundaries with narcissists who want to misuse kind people. Knowing who to be kind to is a necessary skill too. With all that in place, kind persons not only do well with their own survival but help others do better too. They uplift the weak and provide them with a better playground. That is what Shivakumar Swamiji of Tumkur Siddaganga Mutt did. He helped many thousands survive and do better. 

Kind people not just survive but help the survival of their species. You don’t find them in the animal kingdom. They make humans the best species for survival.

Children of super-rich yet uneasy lives

Who does not want to be a son or daughter of a billionaire? It turns out that all of them are not spoilt kids of rich parents. Few of them have uneasy lives too. Read on to find out who they are.

Meet Peter Buffett. He is the youngest of Warren Buffet’s three children. Well, who does not know Warren Buffett, one of the richest persons in the world? Do you know when Peter found out that his father was a wealthy person? Only after he had turned 25. Such was his upbringing, a very normal one. Nothing like that of a rich family flashing their wealth as they show in the movies. Neither Peter nor his siblings got into their father’s business. Instead, they chose to do what they like. It was their father’s advice too. All three of Warren Buffett’s kids got a billion dollars each, not to spend on themselves but to spend on others through philanthropy. Warren Buffet has donated 85% of his wealth to the Gates foundation. Peter Buffet does not mind what his father does with his wealth. He is a musician, and he earns decent money but that is nothing compared to what his legendary father earns. He would have been seen as a successful musician had he not been a son of Warren. The shadow of his father is too dark and his achievements as a musician won't shine bright.

(Reference: Podcast episode ‘Growing Up Buffett’ on Freakonomics Radio)

Steve Jobs was a legend. He made smartphones an indispensable part of our lives. The company he built, Apple, is the largest company in the world in financial terms. More than the accumulation of wealth, Steve Jobs was known for his innovation, marketing skills, and ability to disrupt industry and markets. A very successful person indeed. But how about his personal life? If you happened to read his biography, you would have observed that he was an eccentric person, and not known to have good relationships with people. If you read the book ‘Small Fry’ written by Lisa Brennan-Jobs, you will not only wonder why Steve Jobs had such a complex personality and your respect for him would fade as well (at least it happened to me). Lisa was born to Steve Jobs and his girlfriend Chrisann Brennan. They were separated before Lisa was born. Steve Jobs did not accept Lisa as his daughter and denied his paternity for many years only to accept it and reconcile during the final years of his life. Lisa was brought up by a single parent, her mother, who had to support her by cleaning houses. Lisa in her memoir ‘Small Fry’ has documented the difficulties of her childhood and the complex relationship she had with her father. What use is an apology by a great father on his deathbed? But that is what Lisa had in her fate. 

(Reference: 'Small Fry' book by Lisa Jobs)

Left: Warren Buffet and Peter Buffett; Right: Lisa with her father Steve Jobs

If life was a vacation …

Let us say you are planning for a vacation, a holiday trip to a place you always wanted to go. The purpose of your vacation is to relax, be happy and explore new things. Vacations are not entirely pleasant, there are always inconveniences that travel would bring, and there would be unexpected compromises during your stay. But the good thing is, you have decided to stay happy and enjoy the moment no matter what.

 

Before leaving home, you will pack only necessary things to keep the baggage light and surely not all the things you have at home that add to comfort get into your bag.

 

And while on the way if you realize that you forgot to bring some necessary thing (like a cell phone charger), you won’t mind borrowing it from your fellow traveler. And for that sake, you won’t return to your home wasting time. You are focused on journey ahead and not to cut-it-short or take U-turns unnecessarily.

 

After reaching the destination, you begin to explore new things. And there will be many first-time experiences. Not only the places you had not seen before, cuisines you had not tasted become familiar to you, also you want to go on fun rides too. And you won’t forget to smile at co-tourists and make new friends. Meanwhile, you did not care how much you earned, how famous you became or how much control you could exercise on others. Anyway, they were not the purpose of a holiday trip. Rather focus was on spending time with your family and their happiness (and your own too).

 

By the time vacation comes to an end, you would have exchanged money and time for finer experiences life could offer. You think time is well spent. You also think you should go on vacation again for the happiness it brings and the experiences it provides with.

 

Now let us see life in a different perspective. If life was a vacation, you would have resolved to stay happy, no matter what. You would have reduced your luggage and remained flexible. You will leave things behind and not worry about them. You will be open to newer experiences of life and make your journey a memorable one.

 

I won’t say other aspects of life like career, making money, fame (and what not) are not important. But none of them would keep you happy like when you were on a vacation (though you would be spending hard earned money). I want to earn only that much money which lets me live like I am on a vacation and pursue newer experiences. I want to avoid making my baggage heavy. You are my co-tourists. I smile at you. And those of you who smiled back, hurray, we are good friends!

A photo from trip to Melukote (2016)

ಎಲ್ಲಿ ಜೀವನ ನಡೆವುದೋ ಅದೇ ನಮ್ಮೂರು

ಇದು 'ನೋಡಿ ಸ್ವಾಮಿ ನಾವಿರೋದು ಹೀಗೆ' ಚಿತ್ರದ ಒಂದು ಹಾಡಿನ ಸಾಲು. ಈ ಹಾಡಿನಲ್ಲಿ ಶಂಕರ್ ನಾಗ್ ಒಂದು ಜೋಪಡಿಯಲ್ಲಿ ಹಾಯಾಗಿ ಕಾಲು ಚಾಚಿ ಕುಳಿತು 'ಎಲ್ಲಿ ಜೀವನ ನಡೆವುದೋ ಅದೇ ನಮ್ಮೂರು' ಎಂದು ಹಾಡುತ್ತಾರೆ. ಆ ಮನುಷ್ಯ ಬದುಕಿದ್ದು ಹಾಗೇನೇ. ಹಾಗಾಗಿ ಆ ಹಾಡಿನಲ್ಲಿ ಶಂಕರ್ ನಾಗ್ ಮಾಡಿದ್ದು ನಟನೆ ಅನಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಆ ಹಾಡಿನಲ್ಲಿರುವ ಫಿಲಾಸಫಿ ಅನ್ನು ನಾನು ಕೂಡ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡಿದ್ದೇನೆ.

ನಮ್ಮೂರು ಅಂದರೆ ನಾನು ಹುಟ್ಟಿ ಬೆಳೆದ ಊರು, ಮಸ್ಕಿ ನಂಗಿಷ್ಟ. ಹತ್ತೆನೆಯ ತರಗತಿ ಮುಗಿದ ಮೇಲೆ ಅಂದಿಗೆ ನಮ್ಮೂರಿನಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಕಾಲೇಜುಗಳು ಇಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ ಊರು ಬಿಡುವುದು ಅವಶ್ಯಕ ಇತ್ತು. ಪಿ.ಯು.ಸಿ. ಮೊದಲನೇ ವರುಷ ಓದಿದ್ದು ಲಿಂಗಸಗೂರಿನಲ್ಲಿ (ಪ್ರತಿ ದಿನ ಬಸ್ ನಲ್ಲಿ ಓಡಾಡಿ).  ಎರಡನೇ ವರುಷ ಓದಿದ್ದು ರಾಯಚೂರಿನಲ್ಲಿ, ಅದು ಮೊದಲನೇ ಬಾರಿಗೆ ಊರು  ಬಿಟ್ಟಿದ್ದು. ಅದಾದ ಮೇಲೆ ೧೯೯೪ ರಲ್ಲಿ ಹೋಗಿದ್ದು ಉರಿ ಬಿಸಿಲಿನಲ್ಲಿ ರಣ ಖಾರ ತಿಂದು, ಖಡಕ್ ಚಹಾ ಕುಡಿದು, ಒರಟು ಮಾತನಾಡುವ ಕಲಬುರ್ಗಿಗೆ. ಆದರೆ ಮುಸ್ಸಂಜೆಯಲ್ಲಿ ಆ ಜನ ಇಷ್ಟ ಪಡುತ್ತಿದ್ದ ಕಿಶೋರ್ ಕುಮಾರ್, ಮೊಹಮ್ಮದ್ ರಫಿ ಹಾಡುಗಳು ಕೂಡ ಅಷ್ಟೇ ತಂಪು. ಹಾಗೆಯೆ ಅಲ್ಲಿಯ ಗುರುದತ್ ಖಾನಾವಳಿ ಊಟ ಬೇರೆ ಯಾವುದರ ಜೊತೆಗೂ ಹೋಲಿಕೆ ಮಾಡುವುದು ಅಸಾಧ್ಯ. ನಂತರ ೧೯೯೯ ರಲ್ಲಿ ಆರು ತಿಂಗಳು ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ತರೆಬೇತಿಗೆಂದು ೧,೫೦೦ ರೂಪಾಯಿ ಸ್ಟೈಪೆಂಡ್ ಪಡೆದು ಅಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಜೀವನ ಸಾಗಿಸಿ (ಸ್ವಲ್ಪ ಉಳಿಸಿ ಕೂಡ) ಆ ಊರಿನ ಸವಿ ಸವಿದದ್ದಾಯಿತು.

ಓದುವುದು ಮುಗಿದ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚು ಸ್ನೇಹಿತರಿದ್ದ ದೂರದ ಪುಣೆಗೆ ನೌಕರಿ ಹುಡುಕಿಕೊಂಡು ಹೋಗಿದ್ದೆ. ಆದರೆ ಮೊದಲ ಇಂಟರ್ವ್ಯೂ ಬಂದಿದ್ದು ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ. ಸಿಕ್ಕಿದ್ದು ಪೂರ್ತಿ ೨,೫೦೦ ರೂಪಾಯಿ ಸಂಬಳದ ನೌಕರಿ. ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ದುಡ್ಡು ಕೇಳುವುದಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವ ಧೃಢ ನಿರ್ಧಾರ ಮಾಡಿದ್ದ ನನಗೆ ಅಷ್ಟು ಸಾಕಾಗಿತ್ತು. ಅದೇ ಊರಿನಲ್ಲಿ ನೌಕರಿಗಳು ಬದಲಾದವು. ಆದರೆ ಅಲ್ಲಿಂದ ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ದುಡಿಯುವ ಅವಕಾಶ ನೀಡಿದ್ದು ಬೆಂಗಳೂರೇ. ಬೆಂಗಳೂರು ಎನ್ನುವ ಊರಿಗೆ, ನನಗೆ ನೌಕರಿ ಕೊಟ್ಟಿರುವ ಕಂಪನಿ ಗೆ ಮತ್ತು ಕೇಳಿದಾಗಲೆಲ್ಲ ಸಾಲ ಕೊಡುವ HDFC ಬ್ಯಾಂಕ್ ಗೆ ನಾನು ಚಿರ ಋಣಿ.

ನೆಲೆ ಸಿಕ್ಕಿದ್ದು ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಆದರೂ, ನನಗೆ ತಿರುಗುವ ಹುಚ್ಚು. ಮಾರುತಿ-೮೦೦ ಕಾರಲ್ಲಿಗೆಳೆಯರ ಜೊತೆ ಬಂಡೀಪುರ ಪ್ರವಾಸ ಮಾಡಿದ್ದೆ. ಕರ್ನಾಟಕ ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಭಾರತದ ಮೂಲೆ ಮೂಲೆ ನೋಡಿ, ಅರಿಯುವ ಹವ್ಯಾಸ ನನ್ನದು. ಮತ್ತು ಕೆಲಸದ ನಿಮಿತ್ತ ವಿದೇಶಗಳಿಗೆ ಹೋಗುವ ಅವಕಾಶ ಬೇರೆ. ಮೊದಲಿಗೆ ಹೋಗಿದ್ದು ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ರಸ್ತೆ ಮೇಲೆ ಹಿಮ ಸುರಿದು ನನ್ನನ್ನು ಕಂಗಾಲು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಈರಿ ಎನ್ನುವ ಅಮೇರಿಕಾದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಚಿಕ್ಕ ಪಟ್ಟಣಕ್ಕೆ. ನಂತರ ಇಟಲಿ ದೇಶದ ಫ್ಲಾರೆನ್ಸ್ ನಗರದಲ್ಲಿ ಎರಡು ತಿಂಗಳುಗಳ ಕಾಲ ಇದ್ದೆ. ಆಮೇಲೆ ಅಮೇರಿಕಾ ದೇಶದ ಸಾಂಟಾ ಕ್ಲಾರಾ ಎನ್ನುವ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ತಿಂಗಳುಗಟ್ಟಲೆ ಇರುವ ಅವಶ್ಯಕತೆ ನನ್ನ ನೌಕರಿಗಿತ್ತು. ಸಿಂಗಾಪುರ್ ದೇಶದ ಆರಾಮದಾಯಕತೆ, ತೈವಾನ್ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಸಸ್ಯಾಹಾರಿ ಊಟ ಸಿಗದೇ ಬರಿ ಸೇಬು ಹಣ್ಣು ತಿಂದು ಬದುಕಿದ್ದು ಕೂಡ ನನ್ನ ಅನುಭವದ ಒಂದು ಭಾಗ.

"ಬದುಕು ಕರೆದೊಯ್ದ ಕಡೆ ಹೋದೆ ನಾನು" ಎಂದು ನಾನು ಈಗ ಹಾಡಬಹುದು. ಆದರೆ ಅದಕ್ಕೆ ಸಹಾಯವಾಗಿದ್ದು ಚಿಕ್ಕಂದಿನಲ್ಲಿ ನೋಡಿದ್ದ "ಎಲ್ಲಿ ಜೀವನ ನಡೆವುದೋ ಅದೇ ನಮ್ಮೂರು" ಎನ್ನುವ ಗೀತೆ. ಬದುಕು ನಡೆಸಿದ ಊರುಗಳೆಲ್ಲ ನಮ್ಮವೇ ಎನ್ನುವ ಭಾವ ನನ್ನದು. ಮತ್ತೆ ಕಲಬುರ್ಗಿಗೆ ಅಥವಾ ಹುಬ್ಬಳಿಗೆ ಹೋಗಿ ಜೀವನ ನಡೆಸುವ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಬಂದರೆ ಎರಡನೆಯ ವಿಚಾರ ಮಾಡದೇ ಹೊರಟು ಬಿಡುತ್ತೇನೆ. ಆದರೆ ದುಡಿಯುವ ಅವಶ್ಯಕತೆ ಕೊನೆಯಾಗುತ್ತ ಬಂದಿದೆ. ಅದು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿದ್ದು ಇಪ್ಪತ್ತು ವರುಷ ದುಡಿದು ಉಳಿಸಿದ ಹಣದಿಂದ. ಹಾಗಾಗಿ ಮತ್ತೆ ಹುಟ್ಟೂರಿಗೆ ಇಂದಲ್ಲ ನಾಳೆ ಮರಳುವ ಇರಾದೆ ನನ್ನದು. ಅಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಬಾಲ್ಯ ಸ್ನೇಹಿತರಿದ್ದಾರೆ. ಓದಿದ ಶಾಲೆ ಇದೆ. ನಡೆದುಕೊಂಡ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳು ಇವೆ. ಅಲ್ಲಿ ನಾನು ಪರಕೀಯ ಎನ್ನುವ ಭಾವನೆ ಬೇಕಿಲ್ಲ. 

ಆದರೆ ಯಾವ ಊರಲ್ಲೂ ನನಗೆ ನಾನು ಪರಕೀಯ ಎನ್ನುವ ಭಾವನೆ ಮೂಡಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ ನಾನು ಅವರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬವನಾಗಿ ಹೋಗಿದ್ದೆ. ಹಿಮಾಲಯ ಪ್ರವಾಸ ಹೋದಾಗ ಮೂರು ಹೊತ್ತು ಆಲೂ ಪರೋಟ ತಿಂದು ಜೀವನ ಕಳೆದಿದ್ದೇನೆ, ಸಂತೋಷವಾಗಿಯೇ! ಹಾಗೆಯೆ ಕೆಲವು ತಿಂಗಳುಗಳ ಹಿಂದೆ ಕುಟುಂಬದ ಜೊತೆ ಪ್ರವಾಸ ಹೋದಾಗ, ಎಲ್ಲ ಊರುಗಳು ಕೂಡ ನಮ್ಮೂರೇ ಅನಿಸುತಿತ್ತು. ಹೆಂಡತಿ ಒಪ್ಪಿದ್ದರೆ ರಿಷಿಕೇಶ ದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ನೈನಿತಾಲ್ ನಲ್ಲಿ ದೀರ್ಘ ಕಾಲ ಕಳೆಯಲು ನನಗೆ ಯಾವ ಯಾವ ಅಭ್ಯಂತರವೂ ಇರಲಿಲ್ಲ.

ನನ್ನ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಯಾವ ಊರು ಹೆಚ್ಚಲ್ಲ, ಕಡಿಮೆ ಕೂಡ ಅಲ್ಲ. ಅಲ್ಲಿ ನಮಗೆ ಜೀವನ ಅವಕಾಶ ಇದ್ದರೆ, ಕೆಲವು ಗೆಳೆಯರು ಸಿಕ್ಕರೆ ಅದೇ ನಮ್ಮೂರು. ಅದೇ ಅಲ್ಲವೇ ಶಂಕರ್ ನಾಗ್ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಹಾಡಿದ್ದು.

"ಎಲ್ಲಿ ಜೀವನ ನಡೆವುದೋ ಅದೇ ನಮ್ಮೂರು

ಯಾರು ಸ್ನೇಹದಿ ಬರುವರೋ ಅವರೇ ನಮ್ಮೋರು"